Πολιτικές για την Ενέργεια, το Περιβάλλον και τον Χωροταξικό & Πολεοδομικό Σχεδιασμό.

Η πράσινη ανάπτυξη έχει εισέλθει στο καθημερινό πολιτικό λεξιλόγιο και, σε συνέχεια των διεθνών εξελίξεων με την νέα σύμβαση του Παρισιού για το κλίμα (2015) και την πολιτική στροφή των ΗΠΑ, η περιβαλλοντική διακυβέρνηση προς αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης, αποτελεί πλέον ΤΟ πολιτικό στοίχημα της συγκυρίας -σε διεθνές και εθνικό επίπεδο.

Για την σοσιαλδημοκρατικής εμπνεύσεως πολιτική σκέψη, η ενδιαφέρουσα πρόκληση συνίσταται στο ερώτημα, πώς η μέριμνα για το κλίμα και την προστασία του περιβάλλοντος και της βιοποικιλότητας θα αντιμετωπιστεί ταυτόχρονα και σε συνδυασμό με τις πολιτικές ενίσχυσης του κοινωνικού κράτους και άμβλυνσης των ανισοτήτων, με ένα επί πλέον καθήκον την διεύρυνση της παγκοσμιοποιημένης θεώρησης με την εισαγωγή καινοτόμων πολιτικών προσεγγίσεων όπως αυτή της κλιματικής δικαιοσύνης, των οποίων το πολιτικό περιεχόμενο προσδιορίζεται σταδιακά, σηματοδοτεί όμως την ανάγκη ενισχυμένης μέριμνας για τις περιβαλλοντικά ευάλωτες και κρίσιμες περιοχές του πλανήτη.

Στην Ελλάδα η συγκυρία της απολιγνιτοποίησης, όπως και της νέας αναπτυξιακής συγκυρίας με την ταυτόχρονη δυνατότητα αξιοποίησης δημόσιων πόρων τόσο από το ΕΣΠΑ όσο και το Ταμείο Ανάκαμψης, μας θέτει προ των ευθυνών μας σε πολλά επίπεδα. Οι προτάσεις των ΚΠΣ για τους τομείς Ενέργεια, Περιβάλλον, Χωροταξία-Πολεοδομία είναι:

Ι. ΕΝΕΡΓΕΙΑ

1. Η (ορθή) επιλογή της επιτάχυνσης της απολιγνιτοποίησης απαιτεί την υιοθέτηση αποτελεσματικών πολιτικών ανάπτυξης των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) σε επίπεδο χωροθέτησης και περιβαλλοντικής αδειοδότησης, ώστε να συμπλεύσει με τις πολιτικές ενίσχυσης της στροφής σε νέο παραγωγικό μοντέλο, τόσο στις περιοχές απολιγνιτοποίησης όσο και στις προνομιακές περιοχές υποδοχής των ΑΠΕ. Υπ’ αυτό το πρίσμα η πολιτική της «δίκαιης μετάβασης» θα πρέπει να επικεντρωθεί τόσο στην στήριξη της απασχόλησης και της επιχειρηματικότητας στις προς απολιγνιτοποίηση περιοχές, όσο και στην ανάπτυξη βιώσιμων μοντέλων χωροθέτησης των ΑΠΕ, χωρίς να φαλκιδεύεται η ανάπτυξη των υπολοίπων παραγωγικών κλάδων όπως ο τουρισμός και η γεωργία στις περιοχές που παρουσιάζουν συγκριτικά πλεονεκτήματα για αιολικό, ηλιακό και γεωθερμικό ενεργειακό δυναμικό.

Η ολοκλήρωση του νέου Ειδικού Χωροταξικού Σχεδίου για τις ΑΠΕ θα αποτελέσει την βάση για την νέα χωροθετική πολιτική και είναι αναγκαία (α) η ειδική μέριμνα για την προστασία του τοπίου, (β) η πρόβλεψη εξειδίκευσης των διατάξεών του από τον πολεοδομικό σχεδιασμό και (γ) η ευρύτερη δυνατή διαβούλευση προ της θεσμοθέτησής του, ενώ καλείται να υποδείξει και νέες καινοτόμες μεθόδους χωροθέτησης πλωτών και θαλάσσιων συστημάτων ΑΠΕ, στο πλαίσιο της λεγόμενης θαλάσσιας χωροταξίας.

2. Το πρόσφατο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ 2019) καλείται να συνδεθεί ολοκληρωμένα με την Στρατηγική για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή (ΕΣΠΚΑ 2016), ώστε να συμπληρωθεί το πολιτικό και θεσμικό οπλοστάσιο με τους αναγκαίους θεσμούς και εργαλεία και να ανταποκριθεί η χώρα εγκαίρως στο πλαίσιο που έχει θέσει η παγκόσμια συνδιάσκεψη για το κλίμα στο Παρίσι. Είναι αναγκαία η στοχοθεσία τόσο για μείωση των αερίων του θερμοκηπίου, όσο και για οριζόντια διείσδυση της πολιτικής μετριασμού της κλιματικής αλλαγής, σε όλες τις τομεακές πολιτικές. Αυτό θα απαιτήσει την εξειδίκευση των αναγκαίων μέτρων και πολιτικών σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, πλην των τομεακών και, τα χωρικά σχέδια μπορούν να συμβάλλουν στην δημιουργία μας ενοποιητικής συνδετικής βάσης.
3. Στον τομέα της εξοικονόμησης ενέργειας καλείται να παίξει πρωταγωνιστικό ρόλο το νέο «εξοικονομώ κατ’ οίκον» αλλά και ένα συστηματικό πρόγραμμα ενεργειακής αναβάθμισης των δημοσίων κτιρίων. Είναι όμως αναγκαία η αναθεώρηση των κανονισμών ενεργειακής απόδοσης κτιρίων ΚΕΝΑΚ, ώστε να πριμοδοτείται ο βιοκλιματικός αρχιτεκτονικός σχεδιασμός, έναντι των τεχνικών κλιματισμού όπως σήμερα, πρακτική που έχει αποδειχθεί καταστροφική στην εγκατάλειψη της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής με κλασσικό παράδειγμα την κυκλαδίτικη αρχιτεκτονική που αφενός αλλοιώνεται από την προσθήκη κλιματιστικών, αφετέρου επιβαρύνει υπέρμετρα την ενεργειακή κατανάλωση στα νησιά.

ΙΙ. ΣΥΣΤΗΜΑ ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΟΥ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΟΎ και ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟΎ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΎ

4. Η μεταρρύθμιση του θεσμικού πλαισίου χωροταξικού και πολεοδομικού σχεδιασμού των τελευταίων χρόνων (που ονομάστηκε ΧΩΠΟΜΕ), παρά το ότι κινήθηκε σε θετική κατεύθυνση ως προς την δομή του συστήματος, την κατανομή του περιεχομένου των επιπέδων σχεδιασμού και αρμοδιοτήτων, έχει δημιουργήσει προβλήματα -και εύλογες αντιδράσεις- κυρίως διότι διατηρεί και επαυξάνει ένα ειδικό καθεστώς ρυθμίσεων το οποίο συνεχώς διευρύνεται εις βάρος του ολοκληρωμένου γενικού σχεδιασμού των Περιφερειακών Χωροταξικών και των Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων. Οι ΚΠΣ καταθέτουν προτάσεις ουσιαστικής μεταρρύθμισης του συστήματος χωρικού σχεδιασμού ώστε να αποφευχθεί η αποσπασματική πρακτική, που ευνοεί τις πελατειακές σχέσεις.

ΟΙ ΚΠΣ προτείνουν να περιοριστεί (α) η δυνατότητα των Ειδικών Χωροταξικών Σχεδίων να τροποποιούν τα Περιφερειακά Χωροταξικά, (β) η δυνητική εφαρμογή Ειδικών Πολεοδομικών Σχεδίων, με σαφή προσδιορισμό προϋποθέσεων (όπως πχ ως προς την συμβολή της επένδυσης) και με υποχρεωτική ειδική αιτιολόγηση για την αναγκαιότητα της κατά παρέκκλιση ρύθμισης και, (γ) να εισαχθεί μια αντισταθμιστική πολιτική με ανάληψη υποχρεώσεων των επενδύσεων που προωθούνται με χωρικές ρυθμίσεις κατά παρέκκλιση του κανόνα, συμβολής σε τοπικά έργα και προγράμματα κοινωνικού και περιβαλλοντικού χαρακτήρα, πάγια θέση των ΚΠΣ, βασιζόμενη στην σοσιαλδημοκρατική παράδοση άλλων χωρών, που θα απέδιδε πραγματικά έναν μεταρρυθμιστικό άνεμο στο θεσμικό πλαίσιο χωρικών ρυθμίσεων και περιβαλλοντικής αδειοδότησης.

5. Στην συγκυρία επικείμενων χρηματοδοτήσεων από το ΕΣΠΑ και το πρόγραμμα ανάκαμψης τα Περιφερειακά Χωροταξικά Σχέδια που έχουν πρόσφατα θεσμοθετηθεί, καλούνται να αποτελέσουν την βάση για τη διαμόρφωση των αξόνων πολιτικής και δράσεων για τον προσανατολισμό των επενδύσεων, χωρίς να αγνοούνται όπως συχνά παρατηρείται με τις ad hoc εκπονούμενες ΟΧΕ (Ολοκληρωμένη Χωρική Επένδυση). Η απόδοση της αρμοδιότητας Παρακολούθησης Εφαρμογής τους στην Περιφέρεια ώστε να υπάρξει συνέργεια με τα ΠΕΠ, είναι πάγια θέση των ΚΠΣ.
6. Το πρόγραμμα χρηματοδότησης εκπόνησης Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων (ΤΠΣ) σε όλη την χώρα, εφόσον θεσμοθετηθούν εγκαίρως, θα παρέχει ένα πλαίσιο χρήσεων γης χρήσιμο για τον προσανατολισμό των επενδύσεων, αλλά και για την προστασία της υπαίθρου και του τοπίου. Αναγκαία προϋπόθεση η υλοποίηση της θεσμοθετημένης κατεύθυνσης του Εθνικού Χωροταξικού του 2008 για «περιορισμό της Εκτός Σχεδίου Δόμησης» (ΕΣΔ). Οι ΚΠΣ θεωρούν μεγάλη ήττα εις βάρος του περιβάλλοντος την πρόσφατη υπαναχώρηση του ΥΠΕΝ με απόσυρση των διατάξεων περιορισμού της ΕΣΔ από το ΣΝ που τελικά ψηφίστηκε ως ν 4759/2020. Ο περιορισμός της ΕΣΔ είναι μια μείζων μεταρρύθμιση που δεν επιδέχεται προχειροτήτων και ασαφειών (που είχε το σν), ενώ απαιτεί μια πλήρη στρατηγική με ορθό σχεδιασμό της μετάβασης, στην βάση του ισχύοντος Χωροταξικού του 2008. Η αξιοποίηση των υπό εκπόνηση ΤΠΣ είναι αναγκαία και απαιτείται η έκδοση δεσμευτικής οδηγίας -προς μελετητές, υπηρεσίες και Αυτοδιοίκηση- που θα ανάγει σε στρατηγικό στόχο του πολεοδομικού σχεδιασμού τον περιορισμό της ΕΣΔ.
7. Η αξιοποίηση της διεθνούς σύμβασης για το τοπίο, η οποία είναι ανενεργή από το 2001 που κυρώθηκε από την χώρα μας, καθώς και η παράλληλη εκπόνηση των Ειδικών Περιβαλλοντικών Μελετών για την θεσμοθέτηση Σχεδίων Διαχείρισης και χρήσεων γης στις περιοχές Νατούρα, αποτελούν πολύτιμο οδηγό για την ευαισθητοποίηση των τοπικών κοινωνιών στην αποδοχή μέτρων που περιορίζουν την αναμενόμενη υπεραξία της γης στην ύπαιθρο, αρκεί να συνδυαστούν με μια γενικότερη πολιτική Περιφερειακής Ανάπτυξης με έμφαση στον τριπλό στόχο ανάδειξης: της βιοποικιλότητας, της επώνυμης αγροτοδιατροφικής παραγωγής και του αξιόλογου τοπίου της ελληνικής υπαίθρου, στόχος που αποτελεί την βάση για την υιοθέτηση βιώσιμων μοντέλων τουριστικής ανάπτυξης με σεβασμό στην φέρουσα ικανότητα κάθε τόπου.

Ο νεοσυσταθείς φορέας Ο.ΦΥ.ΠΕ.Κ.Α. (Οργανισμός Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής) καλείται να παίξει τον ρόλο του εθνικού συντονιστή περιβαλλοντικής πολιτικής, στην ανωτέρω κατεύθυνση που ικανοποιεί τις ευρωπαϊκές και διεθνείς υποχρεώσεις της Χώρας και τροφοδοτεί το νέο παραγωγικό πρότυπο που έχει ανάγκη η αναπτυξιακή συγκυρία.

8. Παράλληλα η κύρωση των δασικών χαρτών χωρίς αποδοχή των αυθαιρέτων, με παράλληλη ενίσχυση των απαγορευτικών δασικών διατάξεων και επέκτασή τους σε περιοχές περιμετρικών ζωνών, που ολοκληρώνουν τα δασικά οικοσυστήματα και μπορούν να ενταχθούν σε καθεστώς προστασίας από την χωροταξική και περιβαλλοντική νομοθεσία, μέσω της ρύθμισης των χρήσεων γης και περιορισμών δόμησης, θα συμβάλλει στην προστασία του εξωαστικού φυσικού χώρου.

ΙΙΙ. ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΠΟΛΕΙΣ

 Στον τομέα των Αναπλάσεων και γενικότερα της πολιτικής Αστικής Αναζωογόνησης (urban regeneration), απαιτείται ενίσχυση του θεσμικού πλαισίου και του ρόλου της Τοπικής Αυτοδιοίκησης ώστε τα προγράμματα αναπλάσεων να έχουν επιχειρησιακό και ολοκληρωμένο χαρακτήρα (με αναπτυξιακό, περιβαλλοντικό και κοινωνικό σκέλος), να κινητοποιούν επενδύσεις του ιδιωτικού τομέα, κυρίως με εξωστρεφή χαρακτήρα (πολυτομεακότητα) όχι μόνο στην ανάπτυξη ακινήτων (real estate) αλλά και στον δευτερογενή τομέα (που μπορεί πλέον να διευρύνει τον εξωστρεφή του χαρακτήρα με ενίσχυση των επιχειρήσεων μέσω clusters), να συνδυάζονται με χρηματοδοτήσεις από κονδύλια πολιτικών κοινωνικής ένταξης (πολυταμειακότητα), να συμβάλλουν στη διεθνή δικτύωση των πόλεων και τη συμπληρωματικότητα των υποδομών με δικτύωση σε εθνικό επίπεδο και, γενικά να μη περιορίζονται σε έργα εξωραϊσμού των πεζοδρομίων και πλατειών ως συνήθως.

Είναι άμεση η ανάγκη στροφής της πολιτικής αναπλάσεων στην ανωτέρω κατεύθυνση με δεδομένο ότι μεγάλο μέρος των κονδυλίων του Ταμείου Ανάκαμψης προβλέπεται να αποδοθεί σε «αναπλάσεις» και απαιτείται μια αποκατάσταση της σημασίας του όρου.

10. Χρήσιμος οδηγός ελαχίστων απαιτήσεων είναι να εντάσσονται οι αναπλάσεις αφενός σε προγράμματα υιοθέτησης μιας Στρατηγικής Βιώσιμης Κινητικότητας, με περιορισμό της χρήσης του ΙΧ και αναβάθμιση των δημοσίων συγκοινωνιών, αφετέρου σε σχεδιασμό «πράσινης υποδομής», με δίκτυα πεζών διαδρομών αναβάθμισης και σύνδεσης χώρων αστικού και περιαστικού πρασίνου, δενδροστοιχιών και παρυδάτιων ζωνών και τέλος σε προγράμματα ανάδειξης ιστορικών κέντρων και πολιτιστικών διαδρομών.

Η χρήση ευφυών συστημάτων διαχείρισης της κυκλοφορίας ή ηλεκτρικών αυτοκινήτων δεν συνιστά αφ’ εαυτής  θετική καινοτομία αν δεν εντάσσεται σε προτεραιότητες βιώσιμης πολιτικής μεταφορών και συντονισμένου πολεοδομικού και συγκοινωνιακού σχεδιασμού.

11. Το ίδιο ισχύει και για την ενεργειακή αναβάθμιση κτιρίων που καλό είναι να συνδυάζεται: (α) με πολιτικές ανάδειξης της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς (το πρόγραμμα «Διατηρώ» θα χρειαστεί μεγάλη οικονομική ενίσχυση προς τους ιδιοκτήτες ή επενδυτές ανακαίνισης διατηρητέων) και (β) με προγράμματα ενίσχυσης της εγχώριας παραγωγής καινοτόμων οικοδομικών υλικών μέσω και την δημιουργία
12. Οι ΚΠΣ δεν μπορούν παρά να κρίνουν για άλλη μια φορά τις καταστροφικές συνέπειες της πολιτικής αναγνώρισης και «τακτοποίησης» των αυθαιρέτων που έχουν επιβαρύνει υπέρμετρα τις πόλεις μας και την ύπαιθρο, με τις υπερβάσεις στην δόμηση, υποβαθμίζοντας την ποιότητα ζωής και την αξιοπιστία της Πολιτείας.

Σήμερα η θέση μας επικεντρώνεται στην άρνηση περεταίρω υπαγωγής των μεγάλων αυθαιρεσιών στην ευνοϊκή νομοθεσία, κίνδυνος που διαφαίνεται εν όψει εκλογών και καλεί όλα τα κόμματα, συμπολίτευσης και αντιπολίτευσης να μην ευθυγραμμιστούν σ’ αυτή την επιλογή, και να θέσουν ένα όριο στην λαϊκίστικη τάση αποδοχής των αυθαιρεσιών, η οποία δυστυχώς έχει διακομματικό χαρακτήρα.

1. ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΤΙΚΩΝ ΥΠΟΔΟΜΩΝ
2. Είναι γνωστή η τραγική καθυστέρηση της χώρας στην υιοθέτηση της ευρωπαϊκής οδηγίας για την ολοκληρωμένη διαχείριση στερεών αποβλήτων σε κατεύθυνση κυκλικής οικονομίας, που προτάσσει την πρόληψη, την επαναχρησιμοποίηση, την ανακύκλωση υλικών και τέλος την ανάκτηση ενέργειας και την απόθεση υπολειμμάτων. Η ιδεολογικού τύπου αντιπαράθεση του ΣΥΡΙΖΑ στα ΣΔΙΤ και η έμφαση σε ευχολογικού τύπου εθνικό σχεδιασμό και στόχους, δεν βοήθησε στην βελτίωση των επιχειρησιακών εργαλείων διαχείρισης (όπως το ΣΔΙΤ) και στην ισχυροποίηση μιας κεντρικής πολιτικής με άξονα την ιεραρχία που θεσπίζει η οδηγία.

Η πρόταση των ΚΠΣ για την διαχείριση απορριμμάτων και μια μεταρρύθμιση των ΣΔΙΤ είναι:

(α) να δοθεί ουσιαστική υποστήριξη με χρηματοδότηση και υποκίνηση μικρών επενδυτών ή συμμετοχής του τομέα κοινωνικής οικονομίας, στην πολιτική χωροθέτησης και λειτουργίας πράσινων σημείων και μονάδων κομποστοποίησης, οικιακής ή δημοτικής, υποδομών που προβλέπονται σε όλα τα Τοπικά και Περιφερειακά Σχέδια διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων ΤΟ-ΠΕΣΔΣΑ, αλλά δεν προωθούνται επαρκώς,  και

(β) να βελτιωθεί το εργαλείο ΣΔΙΤ στην κατεύθυνση εξασφάλισης μεγαλύτερης διαφάνειας  στην διαδικασία ανταγωνιστικού διαλόγου και ενσωμάτωσης περιβαλλοντικών κριτηρίων στην επιλογή του αναδόχου. Σήμερα το περιβαλλοντικό σκέλος της επένδυσης αντιμετωπίζεται με την λογική pass or fail που δεν ευνοεί την ανάπτυξη/ συνεκτίμηση προωθημένων περιβαλλοντικά τεχνικών διαχείρισης στην επιλογή της βέλτιστης προσφοράς στο πλαίσιο του ανταγωνιστικού διαλόγου, ενώ επί πλέον έχει επικρατήσει,  ως συνήθης διοικητική πρακτική, να προβλέπεται εγγυημένη ποσότητα αποβλήτων από τους ΟΤΑ και τους ΦΟΔΣΑ (Φορείς Ολοκληρωμένης Διαχείρισης Στερών Αποβλήτων) κατά την λειτουργία των μονάδων που κατασκευάζονται με ΣΔΙΤ, πρακτική που δεν συνάδει με την ευρωπαϊκή οδηγία, στο βαθμό που δεν ευνοεί την μείωση της παραγόμενης ποσότητας αποβλήτων.

14. Στον τομέα διαχείρισης των υδάτινων πόρων και σχετικών εγκαταστάσεων επεξεργασίας λυμάτων (ΕΕΛ) πρέπει να δοθεί έμφαση (α) στην εξοικονόμηση του νερού στην αγροτική και αστική χρήση, βάσει ειδικών διαχειριστικών σχημάτων και τιμολογιακής πολιτικής (σύμφωνα με την ευρωπαϊκή οδηγία), (β) στην χρηματοδότηση υποδομών (ΕΕΛ) ακόμα και με επέκταση των ΣΔΙΤ και (γ) στην πλήρη αναμόρφωση των τεχνικών σχεδιασμού των αντιπλημμυρικών έργων ώστε να μην αλλοιώνεται ο φυσικός προορισμός των ρεμάτων και να αναβαθμίζονται ως ζώνες φυσικής διακίνησης των υδάτινων και αέρινων μαζών, προς όφελος του κλιματικού περιβάλλοντος

 V. ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ ΜΕΤΑΡΥΘΜΙΣΗΣ σχετικά με τον ΧΩΡΙΚΟ και ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟ

1. Οι ΚΠΣ προτείνουν παγίως και μέτρα διοικητικής μεταρρύθμισης και περιορισμού των γραφειοκρατικών πρακτικών, σε υποστήριξη μιας πραγματικά εκσυγχρονιστικής, αξιόπιστης πολιτικής χωρικού σχεδιασμού, με κεντρικό άξονα την αναμόρφωση του οργανογράμματος του ΥΠΕΝ, στο πλαίσιο (α) της λογικής σύμπτυξης δομών -η οποία δυστυχώς φαίνεται να εγκαταλείπεται από την κυβέρνηση με καταστροφικές συνέπειες στην διαιώνιση των αποσπασματικών προσεγγίσεων- (β) ολοκλήρωσης της αποκέντρωσης αρμοδιοτήτων που έχει εισαχθεί από το 2014 με πρόβλεψη απόδοσης στις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις της αρμοδιότητας έγκρισης ρυμοτομικού σχεδίου και (γ) απόδοσης ενεργών ρόλων σε Περιφέρειες και Δήμους, στον τομέα της Παρακολούθησης της Εφαρμογής του σχεδιασμού πχ παρατηρητήρια δόμησης.
2. Στην ίδια κατεύθυνση η πάγια πρόταση για ενίσχυση και αναβάθμιση της Περιβαλλοντικής Επιθεώρησης (είτε ως ανεξάρτητη αρχή είτε ως κρατικός φορέας) με αποκέντρωση και επιτελική παρακολούθηση από το Υπουργείο και προώθηση της εκχώρησης αρμοδιοτήτων επιθεώρησης σε φορείς της κοινωνικής οικονομίας, πλην του σώματος των ιδιωτών επιθεωρητών περιβάλλοντος. Η συσχέτιση με το σώμα και τις διαδικασίες των επιθεωρητών δόμησης είναι αναγκαία.
3. Αναμόρφωση της Στρατηγικής Περιβαλλοντικής Εκτίμησης για μεγαλύτερη σύνδεση με τον χωρικό σχεδιασμό και αξιοποίηση της για έγκαιρη ενσωμάτωση -στο στάδιο της λήψης αποφάσεων και όχι εκ των υστέρων- της περιβαλλοντικής διάστασης στο σχεδιασμό και προγραμματισμό των τομεακών πολιτικών.
4. Ενίσχυση της πρόσβασης στην περιβαλλοντική πληροφορία και των διαδικασιών διαβούλευσης και συμμετοχής του κοινού προ της θεσμοθέτησης των σχεδίων χωρικών ρυθμίσεων, περιβαλλοντικής προστασίας και των πράξεων περιβαλλοντικής αδειοδότησης, που δυστυχώς έχει περιοριστεί στο ελάχιστο αναγκαίο βάσει των ευρωπαϊκών οδηγιών. Πάγια θέση των ΚΠΣ είναι ότι ο περιορισμός των δημοκρατικών διαδικασιών ποτέ δεν ωφέλησε ταχύτητα λήψης αποφάσεων και κακώς συγχέεται με την πάταξη της γραφειοκρατίας.