ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Τα τρία διαδοχικά «Μνημόνια» από το 2010 έως το 2016 ήταν το αποτέλεσμα ενός μεγάλου σωρευμένου δημόσιου χρέους της χώρας ,που με τη σειρά του ήταν απόρροια της απότομης διόγκωσης του δημοσίου ελλείμματος τα έτη 2004-9 και του συνεχιζόμενου ανοίγματος στο εξωτερικό ισοζύγιο λόγω του χρόνιου παραγωγικού ελλείμματος που δεν είχε έγκαιρα αντιμετωπισθεί., Η εφαρμογή μέτρων λιτότητας, η αύξηση των φόρων και η μείωση των δημόσιων δαπανών και της ρευστότητας της οικονομίας οδήγησαν , παράλληλα με την δραστική μείωση και τελικά την εξαφάνιση του δημοσίου ελλείμματος, στην δραματική μείωση εισοδημάτων (εσωτερική υποτίμηση), στην υπερχρέωση νοικοκυριών και επιχειρήσεων, στη μείωση των επενδύσεων και εν τέλει στην ύφεση και στην διόγκωση της ανεργίας, της φτώχειας και των ανισοτήτων .
Με την έξοδο από την σκληρή επιτήρηση των Μνημονίων το 2018, η οικονομία άρχισε σιγά-σιγά να ανακάμπτει και η κοινωνία να επουλώνει τις πληγές της. Τα μέτρα αναστολής της υγειονομικής κρίσης λόγω του COVID 19 ήλθαν να επιδεινώσουν ξανά την οικονομική κατάσταση, οδηγώντας το 2020 σε νέα συρρίκνωση του εθνικού εισοδήματος και νέα αύξηση του δημόσιου χρέους που ανήλθε από το 127% το 2009 στο 208% του ΑΕΠ το 2020.
Η ελληνική οικονομία αντιμετωπίζει μια σειρά από προβλήματα και κινδύνους είτε ως απόρροια της δίδυμης κρίσης , είτε λόγω των χρόνιων διαρθρωτικών προβλημάτων τα κυριότερα των οποίων είναι :
-
η πρόβλεψη (ΤΤΕ) για μεγάλο αριθμό πτωχεύσεων μη βιώσιμων επιχειρήσεων και η αύξηση της ανεργίας, από θέσεις εργασίας χαμηλής εξειδίκευσης και χωρίς ψηφιακές δεξιότητες.
-
η πορεία του δημόσιου χρέους, το οποίο έφθασε στο 208% από 127% του ΑΕΠ, που ήταν το 2009.
-
η αδυναμία του τραπεζικού συστήματος να συμβάλει στην χρηματοδότηση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, των ιδιωτών και των νοικοκυριών, να διαχειριστεί τα κόκκινα δάνεια και να μοχλεύσει τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης
-
η ανάγκη για αυξημένες δαπάνες για αμυντικούς εξοπλισμούς, λόγω της συνεχιζόμενης γεωπολιτικής αστάθειας στην Ανατολική Μεσόγειο
-
η μετανάστευση του νέου επιστημονικού δυναμικού της χώρας και η πρόωρη συνταξιοδότηση πολλών ερευνητών, με συνέπεια πολλοί τομείς δραστηριότητας όπως η αγροτική οικονομία, ο τουρισμός, ο πολιτισμός, το περιβάλλον, οι μεταφορές, οι νέες τεχνολογίες, οι υπηρεσίες, να έχουν δυσκολία να αντιμετωπίσουν τις ανάγκες σε εξειδικευμένο εργατικό δυναμικό και η χώρα να στηρίξει τον απαιτούμενο τεχνολογικό μετασχηματισμό της.
-
το προσφυγικό – μεταναστευτικό, την ενεργειακή φτώχεια καθώς και τις πιεστικές ανάγκες σίτισης και στέγασης ευάλωτων ομάδων που θα ενταθούν μετά την ψήφιση του νέου πτωχευτικού κώδικα ( Ν. 4738/2020).
-
η γήρανση του πληθυσμού και οι κλυδωνισμοί από την απότομη εισαγωγή μεγάλων τεχνολογικών αλλαγών και ψηφιακών εφαρμογών στην καθημερινή ζωή του πολίτη.
-
το δυσμενές διοικητικό και κανονιστικό περιβάλλον για την επιχειρηματικότητα (τραπεζική χρηματοδότηση, νέα χρηματοδοτικά εργαλεία, χωροταξικό, κτηματολόγιο κλπ.)
Παρόλα αυτά η χώρα μας έχει την ευκαιρία να σχεδιάσει και να υλοποιήσει, σε αυτό τον νέο αναπτυξιακό κύκλο, μια νέα αναπτυξιακή στρατηγική με χρηματοδότηση από τις κάτωθι χρηματοδοτικές πηγές.
-
Το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, με τίτλο «Ελλάδα 2.0» έχει τέσσερις βασικούς πυλώνες (Πράσινος, Ψηφιακός, Ανθεκτικός και Δυναμικός μετασχηματισμός του μοντέλου ανάπτυξης) με έμφαση στην πράσινη και στην ψηφιακή μετάβαση, ύψους 19 δις € σε επιχορηγήσεις και 13 δις € σε δάνεια, σύνολο 32 δις €, που θα πρέπει να απορροφηθούν μέχρι το 2026 .
-
Η νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ) 2021-2027, που θα εστιάσει μεταξύ άλλων στη μεγιστοποίηση της συμβολής της ΚΓΠ στη προστασία του περιβάλλοντος και στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής («πράσινη αρχιτεκτονική») μέσω θέσπισης φιλόδοξων περιβαλλοντικών και κλιματικών στόχων και στην προώθηση της καινοτομίας, της γνώσης και των νέων τεχνολογιών (ψηφιοποίηση) στη γεωργία, με προϋπολογισμό 16,3 δις €
-
Το νέο ΕΣΠΑ που θα χρηματοδοτηθεί από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ), το Ταμείο Συνοχής (ΤΣ), το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο+ (ΕΚΤ), το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης (ΤΔΜ) και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας (ΕΤΘΑ), με συνολική δημόσια δαπάνη περίπου 26,7 δις € και κοινοτική συμμετοχή περίπου 21,2 δισ.€
-
Τα προγράμματα “SURE, European Investment Bank (EIB) Fund και European Stability Mechanism (ESM) Pandemic Crisis Support ”, που είναι τα μέσα προσωρινής στήριξης για τον μετριασμό των κινδύνων ανεργίας σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης , για την καταπολέμηση των αρνητικών οικονομικών και κοινωνικών συνεπειών της πανδημίας , με τη μορφή δανείων από την ΕΕ, προκειμένου τα πληττόμενα κράτη μέλη να αντιμετωπίσουν αιφνίδιες αυξήσεις των δημόσιων δαπανών για τη διατήρηση της απασχόλησης.
Οι διαθέσιμοι πόροι θα είναι πάνω από 80 δις € μέχρι το 2030 και δημιουργούν νέες ευκαιρίες για τον τεχνολογικό μετασχηματισμό της οικονομίας προς ένα περισσότερο ανταγωνιστικό παραγωγικό μοντέλο με:
-
την προσαρμογή των παραδοσιακών τομέων της οικονομίας,
-
την ενίσχυση των υφιστάμενων αλυσίδων αξίας (αγροδιατροφή, τουρισμός, πολιτισμός, δημιουργική βιομηχανία κλπ) που περιλαμβάνουν δυναμικούς κλάδους και σημαντικά ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα της χώρας, προκειμένου να συμμετάσχουμε με ευνοϊκότερους όρους στο ευρωπαϊκό και διεθνή καταμερισμό εργασίας,
-
την ενίσχυση και ανάδειξη νέων τομέων και κλάδων που παράγουν διεθνώς εμπορεύσιμα προϊόντα και υπηρεσίες (τεχνολογικές καινοτομίες, τεχνητή νοημοσύνη (AI), ρομποτική, Διαδίκτυο των Πραγμάτων (IoT), εκτύπωση 3D, γενετική μηχανική, νανοτεχνολογία, κβαντικοί υπολογιστές, και άλλες τεχνολογίες αιχμής), βιοτεχνολογία, υπηρεσίες υγείας, κυκλική οικονομία, επανάχρηση- επιδιόρθωση- ανακύκλωση, πράσινη ενέργεια, κλπ) και
-
τη στήριξη της Κοινωνικής Οικονομίας , της Κοινωνικής Επιχειρηματικότητας και Καινοτομίας,για την ενίσχυση των ευπαθών ομάδων και την κοινωνική συνοχή.
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
-
Ποιος ο ρόλος των τεχνολογικών καινοτομιών της 4ης βιομηχανικής επανάστασης (τεχνητή νοημοσύνη (AI), ρομποτική, Διαδίκτυο των Πραγμάτων (IoT), εκτύπωση 3D, γενετική μηχανική, νανοτεχνολογία, κβαντικοί υπολογιστές, και άλλες τεχνολογίες αιχμής) στην παραγωγή νέων προϊόντων και υπηρεσιών (GPS, 5G, Virtual Assistants, συστήματα Netflix, αλγόριθμοι κοινωνικών δικτύων κλπ) και πως θα ενταχθεί η χώρα μας?
-
Πως θα επηρεαστεί η μορφή και η ταχύτητα του τεχνολογικού μετασχηματισμού από πολιτικούς, οικονομικούς , ιδεολογικούς, κοινωνικούς και αξιακούς παράγοντες?
-
Ποιες πράσινες δραστηριότητες θα αναπτυχθούν και πώς θα προσαρμοστεί η χώρα μας στην κυκλική οικονομία, την επανάχρηση- επιδιόρθωση- ανακύκλωση?
-
Ποιος θα είναι ο ρόλος της ενέργειας στην νέα τεχνολογική ανάπτυξη?
-
Τι σηματοδοτούν οι εξελίξεις στην βιοτεχνολογία και στις υπηρεσίες υγείας ?
-
Πως αλλάζει το επιχειρηματικό μοντέλο , οι συνθήκες εργασίας , η εκπαίδευση ,η επικοινωνία , το εμπόριο κλπ?
-
Ποιος ο ρόλος της κοινωνικής οικονομίας και της κοινωνικής επιχειρηματικότητας στην νέα περίοδο της παραγωγικής ανασυγκρότησης και του τεχνολογικού μετασχηματισμού της χώρας?
-
Ποιές θα είναι οι βασικές καινοτομίες οι οποίες θα καθορίσουν το νέο αναπτυξιακό κύκλο , με βάση το οποίο θα πραγματοποιηθεί η νέα παραγωγική ανασυγκρότηση ,τόσο διεθνώς ,όσο και στη χώρα μας?
-
Ποια θα είναι η αλυσίδα αξίας που θα διαμορφωθεί διεθνώς , πως μπορεί να ενταχθεί η χώρα μας σε αυτή , πως θα δημιουργηθεί μια βιώσιμη ενδογενής ανάπτυξη με την αξιοποίηση των κονδυλίων του Ταμείου Ανασυγκρότησης και του νέου Κοινοτικού Πλαισίου?
-
Πως θα συνδεθούν οι διάφοροι τομείς της παραγωγής και της οικονομίας και θα λειτουργήσουν συμπληρωματικά?
-
Ποια θα είναι ο απαιτούμενος κοινωνικός μετασχηματισμός που θα επιβάλει αυτή την καινοτομία και την νέα παραγωγική ανασυγκρότηση ,ποια διάρκεια θα έχει, πως θα τροφοδοτήσει την οικονομική, κοινωνική και παραγωγική ανάπτυξη?
-
Ποιος πρέπει να είναι οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις του κράτους για τον τεχνολογικό μετασχηματισμό του , την στήριξη της παραγωγικής ανασυγκρότησης και του κοινωνικού μετασχηματισμού?
-
Πως απαντάει η πρότασή μας στα προβλήματα , εμπόδια, του προηγούμενου κύκλου ανάπτυξης (συγκεντροποίηση π.χ. Google. Amazon)?
-
Ποια χάσματα μπορεί να δημιουργήσει μεταξύ των δημιουργούμενων ελίτ και των άλλων κοινωνικών ομάδων?
-
Πως θα διατηρηθεί η κοινωνική συνοχή?
-
Πως συνδέονται οι εξελίξεις στην περιοχή μας (π.χ. προβλήματα με Τουρκία) με την νέα αναπτυξιακή πρόταση για την χώρα μας?
-
Πως συμβάλει η πρόταση ΕΛΛΑΔΑ 2.0 στον απαιτούμενο τεχνολογικό ,οικονομικό, κοινωνικό μετασχηματισμό?
-
Ποια είναι η πρότασή μας για την κατανομή και την σωστή αξιοποίηση των διαθέσιμων κεφαλαίων από το Ταμείο Ανάκαμψης (31δις€)?
-
Πως θα επιτευχθεί η παραγωγική ανασυγκρότηση μέσα από την βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων?
-
Ποιος θα είναι ο ρόλος των μικρομεσαίων επιχειρήσεων (ποιών τομέων και κλάδων, ποια διαφοροποίηση με την κλασσική κατανομή στα δέκα προϊόντα της χώρας (διεθνώς εμπορεύσιμα) που απορρόφησαν τους περισσότερους πόρους των προηγούμενων κοινοτικών προγραμμάτων) και των κοινωνικών επιχειρήσεων?
-
Πως θα γίνει διασπορά των ωφελημάτων σε ευρύτερα στρώματα για την ανάπτυξη και την κοινωνική συνοχή και την σύγκλιση με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες?
-
Πως πρέπει να παρέμβουν οι πολιτικές και κοινωνικές δυνάμεις για να επηρεάσουν τις αποφάσεις για την εργασία, την κοινωνία και την οικονομία?
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΑ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΤΕΛΙΚΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ
-Δημοσιονομική κατάσταση της χώρας και της ΕΕ μετά τον κορωνοιό. Εξέλιξη του δημοσίου και ιδιωτικού χρέους. Ελλειμμα επενδύσεων.
-Επιπτώσεις του κορωνοιού στην οικονομία (ανεργία, κλείσιμο μικρών επιχειρήσεων, κοινωνική συνοχή).
– Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (Ελλάδα 2.0), Στρατηγική, Επιλέξιμες Δράσεις
– Εκμετάλλευση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων της χώρας, π.χ.
– Προνομιακή γεωγραφική και γεωπολιτική θέση της χώρας
-Υψηλό μορφωτικό επίπεδο του στελεχιακού δυναμικού
-Διεθνοποίηση της ανώτατης εκπαίδευσης παράλληλα με την σύνδεσή της με την παραγωγή
-Αλλα
-ΣΤΟΧΟΙ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ
–Αγροτική Ανάπτυξη,- Παραγωγή προιόντων εμπειρίας vs παραγωγή commodities, ανατροπή αναλογίας φυτικής vs ζωικής παραγωγής(?)
-Βιομηχανία , – Αύξηση προστιθέμενης αξίας, Πράσινη και κυκλική Οικονομία
–Ψηφιακή Οικονομία, – Τεχνολογίες αιχμής, νέες δεξιότητες(soft skills), Ερευνα & Ανάπτυξη(R&D), Εξειδίκευση, δικτύωση επιχειρήσεων, clusters
–Σύνδεση Πολιτισμού, Τουρισμού & Αγροδιατροφής
-Επικέντρωση στην ανάπτυξη συγκεκριμένων ειδικών μορφών Τουρισμού
(π.χ. Επιμήκυνση τουριστικής περιόδου, Τουρισμός υγείας και ευεξίας, Παραθεριστική κατοικία για την Ευρώπη)
–Ανάπτυξη της Κοινωνικής Οικονομίας
-Αλλοι
–Βελτίωση του brand name της χώρας (διακομματική συνεννόηση)
– Ρόλος του ΤΧΣ, του ΤΑΙΠΕΔ, Πολιτική ΣΔΙΤ
–Πολιτική εξαγγελιών vs πολιτική υλοποίησης εξαγγελιών
-Άλλα