4 Σεπτεμβρίου 2025 – Δέκα Χρόνια Πολιτικής Παρέμβασης και Πολιτικής Ευθύνης

Προοίμιο – Δέκα Χρόνια Πολιτικής Διαδρομής

Το 2015, στις 4 Σεπτεμβρίου, μέσα σε έναν πολιτικό και κοινωνικό σεισμό χωρίς ιστορικό προηγούμενο στη μεταπολίτευση, γεννήθηκαν οι Κινήσεις Πολιτών για τη Σοσιαλδημοκρατία από ενεργούς πολίτες και στελέχη του ευρύτερου χώρου της κεντροαριστεράς που αποφάσισαν να συμπράξουν στην ανασυγκρότηση της προοδευτικής μεταρρυθμιστικής παράταξης συμμετέχοντας ως τρίτη συνιστώσα στην τότε Δημοκρατική Συμπαράταξη μαζί με το ΠΑΣΟΚ και τη ΔΗΜΑΡ. Σε μια περίοδο όπου η χώρα βίωνε την απόλυτη διάρρηξη εμπιστοσύνης μεταξύ πολιτών και πολιτικού συστήματος, όπου η ελπίδα εναλλασσόταν με την απογοήτευση και οι παραδοσιακές πολιτικές ταυτότητες αποδομούνταν, εμείς επιλέξαμε να οικοδομήσουμε. Όχι ένα κόμμα, αλλά έναν πολιτικό χώρο διαλόγου, δράσης και προγραμματικής συμβολής. Έναν ζωντανό κρίκο ανάμεσα στη δημοκρατική παράδοση της Μεταπολίτευσης και το αύριο της προοδευτικής διακυβέρνησης.

Οι Κινήσεις Πολιτών για τη Σοσιαλδημοκρατία είναι ένα πολιτικό δίκτυο ιδεών και παρεμβάσεων που φιλοδοξεί να συμβάλει ουσιαστικά στην ανασυγκρότηση του ευρύτερου σοσιαλδημοκρατικού χώρου. Είμαστε ανοιχτοί στην κοινωνία, χωρίς κομματικές παρωπίδες, με διακριτή ταυτότητα, επεξεργασμένο προγραμματικό λόγο και πίστη στη δυνατότητα των πολιτών να συνδιαμορφώνουν πολιτικές. Πιστεύουμε σε μια ριζοσπαστική μετριοπάθεια που ενώνει τον ρεαλισμό με την προοδευτικότητα· στη δημοκρατία ως καθημερινή πρακτική· στη γνώση, τη συμμετοχή, την ηθική της ευθύνης. Δεν διεκδικούμε αποκλειστικότητες· διεκδικούμε όμως το δικαίωμα να είμαστε ενεργοί, επίμονοι και χρήσιμοι στον πολιτικό και κοινωνικό διάλογο της εποχής μας.

Δεν σταθήκαμε ουραγοί εξελίξεων ούτε χειροκροτητές συσχετισμών. Υπερασπιστήκαμε, όταν ήταν δύσκολο, τη σοσιαλδημοκρατία ως δύναμη θεσμικής ευθύνης, κοινωνικής δικαιοσύνης και παραγωγικής ανασυγκρότησης. Καταθέσαμε προτάσεις για την οικονομία, την υγεία, την παιδεία, το δημογραφικό, την εργασία, την περιφερειακή ανάπτυξη, την ανθεκτικότητα, την αμυντική στρατηγική. Επενδύσαμε στον ουσιαστικό προγραμματικό διάλογο, χωρίς να γινόμαστε φερέφωνα ή εσωτερική αντιπολίτευση. Επιμείναμε στην πολιτική με περιεχόμενο.

Στις μεγάλες μάχες αυτής της δεκαετίας, από το δημοψήφισμα του 2015 έως τις μάχες για τα δημόσια αγαθά και την πανδημία, από την εθνική τραγωδία στα Τέμπη έως τις πλημμύρες στη Θεσσαλία και τη μάχη για κλιματική δικαιοσύνη, σταθήκαμε με ευθύνη και αξιοπρέπεια. Πάντα με θεσμικό λόγο, χωρίς λαϊκισμό, χωρίς συμψηφισμούς. Με πίστη στις δυνάμεις της κοινωνίας και τη δυνατότητα της πολιτικής να αλλάξει τη ζωή των ανθρώπων προς το καλύτερο.

Οι Κινήσεις Πολιτών δεν δημιουργήθηκαν ως παράρτημα ενός μηχανισμού. Γεννήθηκαν από την ανάγκη να καλυφθεί το προγραμματικό κενό του προοδευτικού χώρου και να αποκατασταθεί ο χαμένος κρίκος ανάμεσα στην ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία και τη σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα. Αναμετρηθήκαμε με δύσκολες αλήθειες: για το κράτος, για την παραγωγή, για την πολιτική αξιοπιστία. Δεν προσποιηθήκαμε ότι όλα ξεκινούν από την αρχή. Αξιοποιήσαμε την εμπειρία της Μεταπολίτευσης, αλλά δεν τη θεοποιήσαμε. Επιλέξαμε να μιλήσουμε για την επόμενη Ελλάδα – αυτήν που σέβεται τον πολίτη, προστατεύει τους αδύναμους, εμπνέει τη νέα γενιά, ενώνει και δεν διχάζει.

Μια δεκαετία μετά, συνεχίζουμε. Όχι με αυταρέσκεια, αλλά με νέα ευθύνη. Σε μια συγκυρία όπου ο ετεροπροσδιορισμός («αντι-δεξιοί», «αντι-λαϊκιστές», «αντι-συστημικοί») έχει εξαντλήσει τα πολιτικά του καύσιμα, εμείς προτάσσουμε ένα συνεκτικό αφήγημα διακυβέρνησης. Πιστεύουμε ότι η σοσιαλδημοκρατία οφείλει να γίνει ξανά δύναμη μεταρρυθμιστικής πρωτοπορίας, κοινωνικής συνοχής, θεσμικής λογοδοσίας και πράσινης–ψηφιακής μετάβασης με δικαιώματα.

Οι αξίες που μας σφυρηλάτησαν δεν είναι αφηρημένες έννοιες. Είναι οι ηθικές και πολιτικές μας ρίζες:

• Ελευθερία και κράτος δικαίου – απέναντι στον αυταρχισμό και την αυθαιρεσία.
• Ισότητα ευκαιριών, κοινωνική δικαιοσύνη, προστασία των αδυνάμων και περιφερειακή ισορροπία – απέναντι στη διαιώνιση των ταξικών και γεωγραφικών αποκλεισμών.
• Αλληλεγγύη και δημοκρατική συμμετοχή – απέναντι στην ιδιώτευση και τον πολιτικό κυνισμό.
• Πατριωτισμός με εξωστρέφεια – απέναντι στον εθνικισμό και την εσωστρέφεια.
• Οικονομία με προτεραιότητα στον άνθρωπο – απέναντι στη λογική του «κόστους–οφέλους» χωρίς κοινωνικό αντίκρισμα.
• Δημόσια αγαθά ως δικαιώματα και όχι εμπορεύματα – απέναντι στην εμπορευματοποίηση της ζωής.

Αρνούμαστε να υποκαταστήσουμε το πολιτικό με το επικοινωνιακό. Αντιστεκόμαστε στην απολιτική διαχείριση και την τεχνοκρατική αυταπάτη. Δεν είμαστε «ούτε–ούτε», είμαστε ξεκάθαρα υπέρ της προόδου, της αναδιανομής, της ρύθμισης, της συμμετοχής. Πιστεύουμε στην πολιτική που μετριέται, που λογοδοτεί, που εμπνέει και που χτίζει πλειοψηφίες. Πιστεύουμε στην πολιτική που αλλάζει συσχετισμούς – όχι στη διαχείριση της αδικίας, του πελατειασμού και της αναποτελεσματικότητας.

Επιλέγουμε να είμαστε μέρος της λύσης. Και ξέρουμε ότι αυτό απαιτεί ήθος, γνώση, επιμονή και συλλογικότητα. Όχι «πεφωτισμένους ηγέτες», αλλά ηγετική ομάδα. Όχι συνθήματα, αλλά πολιτικές που αντέχουν στο χρόνο και στη σύγκριση.

Γι’ αυτό και σήμερα, δέκα χρόνια μετά, εξακολουθούμε να είμαστε παρόντες . Έτοιμοι για το επόμενο βήμα, με το βλέμμα ψηλά και τη ματιά στραμμένη στην κοινωνία. Γιατί το μέλλον της σοσιαλδημοκρατίας στην Ελλάδα είναι υπόθεση ευθύνης, διαλόγου και κοινής δημιουργίας.

Η διεθνής εμπειρία αποδεικνύει ότι υπάρχει άλλος δρόμος.

Η διεθνής εμπειρία αποδεικνύει ότι υπάρχει άλλος δρόμος. Ότι ο κοινωνικός μετασχηματισμός μπορεί να είναι ρεαλιστικός, δημοσιονομικά ισορροπημένος και δημοκρατικά θεμελιωμένος.

Στην Ισπανία και την Πορτογαλία, οι σοσιαλιστικές κυβερνήσεις έδειξαν ότι η ανάπτυξη μπορεί να συμβαδίζει με ισχυρό κοινωνικό κράτος, δίκαιη φορολογία και σεβασμό στην εργασία. Η Πορτογαλία, με αύξηση του κατώτατου μισθού κατά 40% μέσα σε πέντε χρόνια και μείωση της ανεργίας κάτω από 7%, απέδειξε ότι μια ενεργητική πολιτική εισοδημάτων ενισχύει την κατανάλωση και τη σταθερότητα. Στην Ισπανία, η στρατηγική για την ενεργειακή μετάβαση και η ενίσχυση της εργασιακής προστασίας δημιούργησαν χιλιάδες «πράσινες» θέσεις εργασίας και μείωσαν τις ανισότητες σε τοπικό επίπεδο.

Στη Σκανδιναβία, η πράσινη μετάβαση δεν ήταν πολυτέλεια των λίγων αλλά συλλογικό εγχείρημα, που στηρίχθηκε σε κοινωνική δικαιοσύνη και ενεργή συμμετοχή των πολιτών. Η Σουηδία, για παράδειγμα, επένδυσε το 2% του ΑΕΠ της σε τεχνολογίες καθαρής ενέργειας, ενώ διατηρεί ταυτόχρονα καθολικό σύστημα υγείας και εκπαίδευσης, ελαχιστοποιώντας τον κίνδυνο «ενεργειακού αποκλεισμού» των ασθενέστερων.

Στη Γερμανία, η επιστροφή των Σοσιαλδημοκρατών σηματοδότησε την επαναφορά της κοινωνικής ατζέντας στο προσκήνιο, με αύξηση του κατώτατου μισθού, ενίσχυση των ενοικιαστών έναντι της κερδοσκοπίας στα αστικά κέντρα και ρητή σύνδεση της οικονομικής πολιτικής με τη βιωσιμότητα και την κοινωνική συνοχή.

Τα παραδείγματα αυτά δεν είναι απλώς εμπειρίες άλλων χωρών. Αποτελούν χειροπιαστά στοιχεία για το πώς μια σοσιαλδημοκρατική πολιτική μπορεί να εφαρμοστεί και στην Ελλάδα: με θεσμική σοβαρότητα, ευρωπαϊκή τεκμηρίωση και συνεχή διαβούλευση με τους πολίτες. Δεν επαναλαμβάνουμε συνθήματα, μεταφέρουμε λύσεις.

Τι Ελλάδα Θέλουμε – Δικαιοσύνη, Αξιοπρέπεια, Ανθεκτικότητα

Η δική μας πρόταση εμπνέεται από αυτά τα παραδείγματα αλλά χτίζεται με βάση τη δική μας πραγματικότητα. Η Ελλάδα που οραματιζόμαστε δεν είναι η Ελλάδα των ανισοτήτων και της ανασφάλειας. Δεν είναι η Ελλάδα της Νέας Δημοκρατίας: της ακραίας εμπορευματοποίησης του δημόσιου συμφέροντος, της διανομής των καρπών της ανάπτυξης σε λίγους και ισχυρούς, της προκλητικής ασυλίας για τις παρασιτικές ελίτ και της αβεβαιότητας για τους πολλούς. Εμείς θέλουμε μια Ελλάδα που μετριέται με δείκτες ποιότητας ζωής, ισότητας και δικαιοσύνης. Που σέβεται τον κόπο, ενισχύει τη συλλογική προσπάθεια και θωρακίζει τους θεσμούς απέναντι στην αυθαιρεσία της εξουσίας και της αγοράς.

Ποιές πολιτικές προτείνουμε

1. Καθημερινότητα με Αξιοπρέπεια και Ασφάλεια

Το πρόγραμμά μας ξεκινά από τα θεμέλια της ανάπτυξης και της κοινωνικής σύγκλισης: την εργασία. Επιδιώκουμε την πλήρη κατάργηση του μοντέλου «φθηνής και ευέλικτης εργασίας» που εγκαθίδρυσε η κυβέρνηση της ΝΔ, διαλύοντας εργασιακά δικαιώματα, αποδυναμώνοντας τις συλλογικές συμβάσεις και πολλαπλασιάζοντας τους επισφαλείς εργαζόμενους.

Προτείνουμε:

• Εθνική στρατηγική αξιοπρεπούς μισθού, συνδεδεμένη με το κόστος ζωής και την παραγωγικότητα, που ενισχύει τα μεσαία και χαμηλά εισοδήματα και όχι τις επιδοτήσεις της φτώχειας και τα “pass” της ανέχειας.
• Καθολική εφαρμογή συλλογικών συμβάσεων ανά κλάδο, με θεσμικές εγγυήσεις και ενισχυμένο ρόλο των κοινωνικών εταίρων.
• Πιλοτική εφαρμογή 35ωρου και 4ήμερης εργασίας σε κλάδους υψηλής παραγωγικότητας, με αξιολόγηση κοινωνικού και οικονομικού αντίκτυπου, ως βήμα προς μια πιο δίκαιη κατανομή του χρόνου ζωής.
• Κατοχύρωση δικαιωμάτων στους εργαζόμενους πλατφόρμας και στους ψευδο-αυτοαπασχολούμενους, με κοινωνική ασφάλιση, κατώτατες αμοιβές και πρόσβαση στη συνδικαλιστική δράση.

2. Δημόσιες Υπηρεσίες που Δουλεύουν για τον Πολίτη

Η καθημερινότητα του πολίτη δεν βελτιώνεται με app και «ψηφιακά επιτελεία», αλλά με κράτος λειτουργικό, αποτελεσματικό, δημοκρατικό και υπεύθυνο. Οι πολιτικές της ΝΔ περιόρισαν το κράτος σε ρόλο πρακτορείου αναθέσεων σε ιδιώτες και σε εργαλείο αναπαραγωγής της πελατειακής ισχύος. Η δική μας πρόταση έχει ως άξονα την καθολική πρόσβαση και την ποιοτική παροχή.

Προτείνουμε:

• Ψηφιακή δημόσια διοίκηση με σεβασμό στα προσωπικά δεδομένα και ανοιχτή διακυβέρνηση με λογοδοσία.
• Ενιαίους δείκτες ποιότητας, απλές και διαφανείς διαδικασίες και εγγυημένους χρόνους εξυπηρέτησης.
• Μείωση της διοικητικής επιβάρυνσης των πολιτών με διαλειτουργικότητα των υπηρεσιών και χρήση ενιαίων βάσεων δεδομένων
• Δημόσια πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση ποιοτική, πλήρως στελεχωμένη και με επαρκείς υποδομές, ιδίως για τις ψηφιακές της λειτουργίες.
• Δημόσια Πανεπιστήμια με αυξημένη χρηματοδότηση που θα αντιστοιχεί στον ευρωπαϊκό μέσο όρο.
• Επαρκής στελέχωση των ιδρυμάτων με διοικητικό και βοηθητικό προσωπικό ώστε τα μέλη ΔΕΠ να ασκούν απρόσκοπτα το διδακτικό και ερευνητικό τους έργο.
• Ομοσπονδοποίηση, συνεργασία και συντονισμός μεταξύ πανεπιστημίων ώστε να αποφευχθούν η πολυδιάσπαση και οι επικαλύψεις γνωστικών αντικειμένων και να δημιουργηθούν ισχυρά ιδρύματα με ποιότητα στην διδασκαλία και καινοτομία στην έρευνα.
• Σύνδεση των προγραμμάτων σπουδών με την αγορά εργασίας αλλά και προαγωγή των κοινωνικών και ανθρωπιστικών επιστημών μέσω της σύνδεσής τους με τα προγράμματα θετικών επιστημών, μέσα από την εισαγωγή του θεσμού των μειζόνων και ελασσόνων κατευθύνσεων σπουδών (majors & minors).
• Ευελιξία των προγραμμάτων και δυνατότητα των φοιτητών να συγκροτούν με μεγαλύτερους βαθμούς ελευθερίας το προσωπικό τους μαθησιακό χαρτοφυλάκιο.
• Ενιαίος Χώρος Ανώτατης Εκπαίδευσης και Έρευνας: συντονισμός Ερευνητικών Ινστιτούτων και Πανεπιστημίων.
• Θεσμική και λειτουργική αναβάθμιση και σημαντική ενίσχυση της χρηματοδότησης του ΕΛΙΔΕΚ ώστε να δημιουργηθεί ένας ισχυρός δημόσιος πόλος για την έρευνα, που θα καλύπτει ικανοποιητικά και τη βασική έρευνα, όπως και την έρευνα στις κοινωνικές και ανθρωπιστικές επιστήμες.
• Καθολική κάλυψη πρωτοβάθμιας υγείας, οικογενειακό γιατρό, δίκτυα πρόληψης και φροντίδας μακράς διάρκειας.
• Επένδυση στην ψυχική υγεία και τις υπηρεσίες πρώτης γραμμής σε κοινότητα και περιφέρεια.

3. Κοινωνική Δικαιοσύνη και Στέγη

Η Νέα Δημοκρατία θεώρησε τη στεγαστική κρίση ευκαιρία για κερδοσκοπία. Αντί για κοινωνική πολιτική, επιδότησε την αγορά. Αντί για προστασία, έφερε πλειστηριασμούς. Εμείς επαναφέρουμε τη στέγη ως βασικό δικαίωμα και επαναθεμελιώνουμε την κοινωνική πολιτική στη βάση της ένταξης και της ενεργοποίησης.

Προτείνουμε:

• Εθνικό σχέδιο κοινωνικής κατοικίας, με αξιοποίηση ανενεργών δημόσιων κτιρίων και στήριξη συνεργατικών σχημάτων κατοικίας.
• Ρύθμιση της αγοράς βραχυχρόνιας μίσθωσης με κοινωνικά και πολεοδομικά κριτήρια.
• Καθολική εφαρμογή ενός ενεργοποιητικού ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος, συνδεδεμένου με την κατάρτιση και την εργασία.
• Δίκαιη φορολογία, με προοδευτική κλίμακα και σκληρή μάχη κατά της φοροαποφυγής και των offshore.

4. Ανθεκτικότητα και Περιβάλλον

Η κυβέρνηση της ΝΔ διαχειρίζεται τις κρίσεις με όρους επικοινωνιακού «κατεπείγοντος» και αποσπασματικών έργων. Εμείς προτάσσουμε ένα ενιαίο σχέδιο ανθεκτικότητας, με βάση την επιστήμη, την κοινωνική συμμετοχή και την κλιματική δικαιοσύνη.

Προτείνουμε:

• Εθνικό σχέδιο προσαρμογής στην κλιματική κρίση, με θεσμική αναβάθμιση της Πολιτικής Προστασίας, επενδύσεις στην πρόληψη και ενίσχυση της τοπικής ανθεκτικότητας.
• Δημογραφική πολιτική με τριπλό πυλώνα: στέγη, φροντίδα, χρόνος – καθολικοί βρεφονηπιακοί σταθμοί, ισότητα φύλων στην εργασία, ενίσχυση γονεϊκών αδειών.
• Νέο παραγωγικό πρότυπο: πράσινες επενδύσεις, κυκλική οικονομία, βιώσιμη γεωργία, ενεργειακές κοινότητες και αποκεντρωμένη παραγωγή.

5. Παιδεία, Πολιτισμός, Ταυτότητα

Η Νέα Δημοκρατία επένδυσε σε μια ταξική, εξετασιοκεντρική και τεχνοκρατική παιδεία. Αποδυνάμωσε το δημόσιο πανεπιστήμιο, περιόρισε την καλλιτεχνική εκπαίδευση, εμπορευματοποίησε τη γνώση. Η δική μας πρόταση έχει στον πυρήνα της την καθολικότητα, την κριτική σκέψη και τη δημιουργία.

Προτείνουμε:

• Ολοήμερο δημόσιο σχολείο για όλους, με διευρυμένο πρόγραμμα, υποστήριξη των εκπαιδευτικών και ενίσχυση της ισότητας.
• Ψηφιακός και κριτικός γραμματισμός από το δημοτικό, με έμφαση στις δεξιότητες του 21ου αιώνα.
• Ενίσχυση της τεχνικής και επαγγελματικής εκπαίδευσης με κύρος και προοπτική.
• Σύνδεση της εκπαίδευσης με τις ανάγκες της κοινωνικης οικονομίας.
• Ο πολιτισμός ως δημόσιο αγαθό, δικαίωμα στη δημιουργία και μοχλός ανάπτυξης – με ενίσχυση πνευματικών δικαιωμάτων και συμμετοχική πολιτιστική διακυβέρνηση.

6. Αυτοδιοίκηση στην Υπηρεσία των Πολιτών
   Η Τοπική Αυτοδιοίκηση είναι ο πιο άμεσος θεσμός της Δημοκρατίας. Την θέλουμε πραγματικό μοχλό ανάπτυξης, κοινωνικής συνοχής και πράσινης μετάβασης.

• Κρατική αποκέντρωση με απόδοση πόρων και αρμοδιοτήτων, όπως επιτάσσει το Σύνταγμα, για τη διαχείριση των τοπικών υποθέσεων και της τοπικής ανάπτυξης.
• Τόνωση του ρόλου των δήμων με επιχειρησιακή ικανότητα, διαφάνεια και λογοδοσία απέναντι στους πολίτες.
• Ευελιξία στον καθορισμό δημοτικών τελών και στην επιβολή κανόνων για τον δημόσιο χώρο.
• Απόδοση των πόρων του Πράσινου Ταμείου στους δήμους από τους οποίους προέρχονται, για απαλλοτριώσεις κοινόχρηστων χώρων και δράσεις βιωσιμότητας.
• Θέλουμε δήμους-εργαστήρια καινοτομίας, κοινωνικής συμμετοχής και ψηφιακού μετασχηματισμού.

7. Νέες Προκλήσεις, Προοδευτικές Απαντήσεις

7.1 Παράνομη Μετανάστευση και Ανθρωπιστική Διαχείριση Προτείνουμε μια διπλή προσέγγιση: με σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα αλλά και με έλεγχο των συνόρων. Επιδιώκουμε κοινές ευρωπαϊκές πολιτικές κατανομής των βαρών, εμβάθυνση της Frontex, αλλά και ενίσχυση των τοπικών κοινωνιών υποδοχής. Χρειαζόμαστε δίκτυα ένταξης, πρόσβαση στην εργασία και την εκπαίδευση, και μηχανισμούς πρόληψης της εκμετάλλευσης και της παραβατικότητας.

7.2 Δημογραφικό: Από Κρίση σε Στρατηγική Ανάκαμψης Η γήρανση του πληθυσμού δεν είναι μόνο στατιστικό πρόβλημα, αλλά υπαρξιακή πρόκληση. Θέλουμε ισχυρές παροχές για νέες οικογένειες: επίδομα τέκνων με εισοδηματικά κριτήρια, εγγυημένη πρόσβαση σε βρεφονηπιακούς σταθμούς, ελαστικό ωράριο για εργαζόμενους γονείς. Επίσης, ενίσχυση της περιφέρειας με έργα, στέγαση και συνδεσιμότητα για να αντιστραφεί η εσωτερική μετανάστευση. Πολιτικές επαναπατρισμού νέων Ελλήνων του εξωτερικού.

7.3 Νέοι: Από Απογοήτευση σε Ελπίδα Η νέα γενιά βρίσκεται εγκλωβισμένη στην επισφάλεια, την υποεκπροσώπηση και την ανασφάλεια. Επενδύουμε σε αξιοπρεπή εργασία, στέγαση, κατάρτιση και συμμετοχή. Νέες πολιτικές κατοικίας (π.χ. κοινωνικά διαμερίσματα, εγγυημένα δάνεια), πρακτική άσκηση με μισθό, ενίσχυση της μαθητείας και της καινοτομικής επιχειρηματικότητας. Δημιουργούμε δομές διαλόγου σε κάθε επίπεδο με τους νέους, από τα δημοτικά συμβούλια νεολαίας μέχρι τα think tanks πολιτικής γενιάς.

7.4 Διαφθορά και Δικαιοσύνη Δεν υπάρχει κοινωνική εμπιστοσύνη χωρίς διαφάνεια και λογοδοσία. Θέλουμε ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης, ενίσχυση των ελεγκτικών μηχανισμών, διασταύρωση στοιχείων σε πραγματικό χρόνο. Ανάρτηση όλων των δημοσίων συμβάσεων σε ψηφιακή πλατφόρμα. Πόθεν έσχες υποψηφίων και αξιωματούχων σε πραγματική βάση. Ενίσχυση των Ανεξάρτητων Αρχών, προσλήψεις μέσω ΑΣΕΠ, διαφάνεια στα κομματικά οικονομικά και μηχανισμούς whistleblowing.

Η Ελλάδα που θέλουμε είναι δίκαιη, αξιοπρεπής και ανθεκτική. Με κράτος δικαίου, ευημερία για όλους και πολιτικές που δεν αφήνουν κανέναν πίσω. Με κράτος δικαίου, ευημερία για όλους και πολιτικές που δεν αφήνουν κανέναν πίσω.

Οραματιζόμαστε μια Ελλάδα που δεν συμβιβάζεται με τη μετριότητα. Μια χώρα που υπερασπίζεται τον δημόσιο χώρο ως θεμέλιο της δημοκρατίας και όχι ως εμπόρευμα. Που δεν θεωρεί την απλή επιβίωση επιτυχία, αλλά θέτει ως στόχο την ποιότητα ζωής για όλους. Που επενδύει στη δίκαιη ανάπτυξη, την ισότητα δικαιωμάτων, την καθολική πρόσβαση στις ευκαιρίες και τη θεσμική λογοδοσία ως προϋπόθεση εμπιστοσύνης.

Η δική μας σοσιαλδημοκρατία είναι η εναλλακτική στη συντηρητική κανονικότητα. Είναι η πολιτική που προστατεύει την κοινωνία, ενισχύει τη δημοκρατία και ανοίγει δρόμους για μια νέα συλλογική ευημερία.

Η Σοσιαλδημοκρατική Εναλλακτική Διακυβέρνηση

Η εναλλακτική διακυβέρνηση που προτείνουμε δεν είναι μια θεωρητική άσκηση ισορροπιών, ούτε ένας εκκρεμής ανάμεσα στον τεχνοκρατισμό της ΝΔ και τις ρητορικές εξάρσεις του ΣΥΡΙΖΑ. Είναι μια ρεαλιστική, συνεκτική, κοινωνικά προσανατολισμένη και θεσμικά υπεύθυνη πρόταση για την Ελλάδα του 21ου αιώνα. Σε αντίθεση με τη συντηρητική διαχείριση των ανισοτήτων από τη Νέα Δημοκρατία και τη διαχειριστική ανεπάρκεια της πενταετίας ΣΥΡΙΖΑ, η δική μας σοσιαλδημοκρατική πρόταση βασίζεται στην ηθική, τη συμμετοχή, τη θεσμική ανασύνταξη και έναν νέο προοδευτικό παραγωγικό προσανατολισμό.

Ηθική – Θεσμοί – Συμμετοχή

Το κράτος δικαίου δεν είναι επικοινωνιακό εργαλείο ούτε αυτονόητη κατάκτηση. Είναι αποτέλεσμα θεσμικής εγρήγορσης και ηθικής αρχής. Η ΝΔ ταυτίζει τη θεσμική λειτουργία με την κυβερνητική ισχύ και μετατρέπει τις ανεξάρτητες αρχές σε πεδίο ελέγχου. Ο ΣΥΡΙΖΑ εγκλώβισε τη δημόσια διοίκηση σε ένα χάος εξαγγελιών χωρίς μετρήσιμο αντίκρισμα. Εμείς οικοδομούμε ένα κράτος στρατηγικό, αξιόπιστο και αξιοκρατικό.

Προτείνουμε:

• Κώδικα Ακεραιότητας για όλους τους «αξιωματούχους» με υποχρεωτική ανάρτηση οικονομικών σχέσεων και αποφάσεων.
• Ψηφιακά εργαλεία λογοδοσίας με ανοιχτή πρόσβαση στα δεδομένα των δημόσιων πολιτικών και τη χρήση πόρων.
• Ενίσχυση και θεσμική θωράκιση των Ανεξάρτητων Αρχών με λειτουργική αυτονομία, διαφάνεια και επιχειρησιακούς στόχους.
• Επιτάχυνση της Δικαιοσύνης με στόχους χρόνου, υποχρεωτική ψηφιοποίηση και αξιολόγηση ροών ανά κατηγορία υποθέσεων.
• Υποχρεωτικές ex-ante και ex-post αξιολογήσεις για κάθε μεγάλο νόμο ή μεταρρύθμιση.
• Συμμετοχικό σχεδιασμό πολιτικών και προϋπολογισμών σε Δήμους και Περιφέρειες: απόφαση με την κοινωνία, όχι για την κοινωνία.

Η δημοκρατία δεν είναι συνταγματική «διακόσμηση». Είναι πράξη καθημερινής συμμετοχής και συνεχούς διαλόγου. Είναι η μόνη εγγύηση ότι οι μεταρρυθμίσεις δεν γίνονται ερήμην των πολιτών, αλλά με γνώμονα τη συνοχή, την πρόοδο και την κοινή ευημερία.

Νέο Παραγωγικό Μοντέλο

Η ανάπτυξη στην Ελλάδα δεν μπορεί να παραμείνει ούτε υπόθεση τριών ομίλων – όπως ευνοεί η ΝΔ με την πολιτική των λίγων και ισχυρών – ούτε ετεροβαρής εξάρτηση από ξένες επενδύσεις χωρίς προστιθέμενη αξία – όπως προέκυψε από την αποτυχημένη επένδυση της «πρώτης φοράς Αριστεράς». Εμείς μιλάμε για ένα νέο παραγωγικό μοντέλο που ενδυναμώνει την κοινωνική οικονομία, αναβαθμίζει τις ΜμΕ και μετατοπίζει το αναπτυξιακό κέντρο βάρους από την ευκαιριακή μεγέθυνση στη βιώσιμη και δίκαιη ανάπτυξη.

Προτείνουμε:

• Ανάπτυξη της διαφοροποιημένης, πράσινης και καινοτόμου παραγωγής με πυρήνα τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις και την κοινωνική επιχειρηματικότητα.
• Υποστήριξη συνεταιρισμών και κοινωνικών επιχειρήσεων μέσω ειδικής χρηματοδότησης, τεχνικής υποστήριξης και απλοποιημένου ρυθμιστικού πλαισίου.
• Εθνικό σχέδιο για τις Δημιουργικές και Πολιτιστικές Βιομηχανίες ως μοχλό ανάπτυξης, απασχόλησης και εξαγωγικής προοπτικής.
• Αντι-ολιγοπωλιακή πολιτική με διαφανή έλεγχο στις στρατηγικές αγορές (ενέργεια, λιανικό εμπόριο, ψηφιακές πλατφόρμες) και διάχυση της οικονομικής ισχύος μέσω ρύθμισης και φορολόγησης υπερκερδών.
• Στρατηγική επένδυση σε τομείς αιχμής με πολλαπλασιαστικό κοινωνικό και περιφερειακό αποτύπωμα: αγροδιατροφή υψηλής ποιότητας, βιώσιμη ενέργεια, logistics, βιομηχανία ανθεκτικότητας, δημιουργική και αργυρή οικονομία (οικονομικές δραστηριότητες που απευθύνονται στον ολοένα αυξανόμενο πληθυσμό της τρίτης ηλικίας, με έμφαση στην υγεία, τη φροντίδα, την προσβασιμότητα και τις υπηρεσίες ευεξίας).
• Σύνδεση καινοτομίας με κοινωνικές προκλήσεις: πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα όχι ως απομονωμένοι φορείς, αλλά ως μοχλοί εθνικής στρατηγικής.

Δεν μας αρκεί η ανάκαμψη των δεικτών – θέλουμε μετασχηματισμό με κοινωνικό όφελος. Δεν μας ικανοποιεί η προχειρότητα της εξαγγελίας – απαιτούμε τεκμηριωμένες και κοστολογημένες πολιτικές. Δεν μας φοβίζει η ευθύνη της αλλαγής – την απαιτούμε, τη σχεδιάζουμε, την διεκδικούμε.

Αυτή είναι η δική μας σοσιαλδημοκρατική διακυβέρνηση: πολιτική με πυξίδα, όχι πυροτέχνημα. Θεσμοί που εμπνέουν εμπιστοσύνη. Ανάπτυξη που παράγει δικαιώματα και αξιοπρέπεια. Δημοκρατία που λειτουργεί – όχι απλώς ψηφίζεται.

Η Ελλάδα στον Κόσμο – Πατριωτισμός με Εξωστρέφεια

Η θέση της Ελλάδας στον κόσμο δεν μπορεί να είναι ρόλος παρατηρητή, ούτε ουραγού των εξελίξεων. Η Ελλάδα χρειάζεται μια νέα εθνική στρατηγική που να επενδύει στην ειρήνη, την πολυμέρεια, την πολιτισμική ισχύ και την ενεργή διπλωματία – όχι μόνο για να επιβιώνει αλλά για να πρωταγωνιστεί στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, στη Μεσόγειο και σε επιλεγμένα παγκόσμια fora.

Η Νέα Δημοκρατία, παρά τις επενδύσεις στην επικοινωνία του «διεθνούς προφίλ», αποδέχθηκε παθητικά τις ηγεμονίες ισχυρών κρατών και αγορών, μετατρέποντας την εξωτερική πολιτική σε προβλέψιμη μονόπλευρη γραμμή. Αντίθετα, η διακυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, παρά τις δηλώσεις περί πολυδιάστατης πολιτικής, δεν κατόρθωσε να μεταφράσει τις διεθνείς επαφές σε σταθερή στρατηγική συμφερόντων – αναλώθηκε είτε σε ιδεολογικές υπερβολές είτε σε αποσπασματικά ανοίγματα χωρίς συνέχεια.

Εμείς προτείνουμε μια εξωτερική πολιτική με πυξίδα τις αρχές και τα εθνικά συμφέροντα. Με εμβάθυνση της ευρωπαϊκής πορείας, αλλά και με αυτόνομο στρατηγικό ορίζοντα. Πατριωτισμός χωρίς εθνικιστικές εξάρσεις, εξωστρέφεια χωρίς υποτέλεια.

Νέα Εθνική Στρατηγική

• Διπλωματία αξιών και συμφερόντων: ενεργός παρουσία της Ελλάδας σε διεθνή φόρα (ΟΗΕ, COP, G20 clusters), με αιχμή τα ανθρώπινα δικαιώματα, την ειρήνη, την ενεργειακή δημοκρατία και την κλιματική δικαιοσύνη.
• Πολιτισμική εξωστρέφεια: ενίσχυση της πολιτιστικής διπλωματίας, των ελληνικών πανεπιστημίων ως διεθνών hubs και των νεοφυών επιχειρήσεων που παράγουν ταυτότητα και εξαγώγιμη καινοτομία. Επανεκκίνηση των δεσμών με την ελληνική διασπορά με θεσμικά δικαιώματα και προοδευτικές πολιτικές ένταξης.
• Ηγετικός ρόλος στα Βαλκάνια και στην Ανατολική Μεσόγειο: διεύρυνση της ΕΕ με όρους κράτους δικαίου, προώθηση περιφερειακών συμφωνιών σταθερότητας, ανάπτυξης και περιβαλλοντικής προστασίας.
• Αμυντική πολιτική με σταθερότητα και ρεαλισμό: μακροπρόθεσμος σχεδιασμός, ενίσχυση εγχώριων αμυντικών ικανοτήτων με διαφάνεια και επένδυση στην τεχνογνωσία. Ουσιαστική και αξιοκρατική εκπροσώπηση στους ευρωπαϊκούς και νατοϊκούς θεσμούς, με έμφαση στην ασφάλεια χωρίς παραβίαση των δημοκρατικών αρχών.

Συμμαχίες για το Μέλλον

• Διακρατικά δίκτυα ενεργειακής και κλιματικής ασφάλειας: συμμετοχή της Ελλάδας σε πρωτοβουλίες απολιγνιτοποίησης, πράσινης διασύνδεσης και αποθήκευσης ενέργειας, με σεβασμό στο περιβάλλον και τα δικαιώματα των τοπικών κοινωνιών.
• Ενεργειακοί συνεταιρισμοί και κοινότητες ΑΠΕ: ριζική αλλαγή του ενεργειακού υποδείγματος με αποκέντρωση της παραγωγής και ενίσχυση της ενεργειακής δημοκρατίας, μακριά από το συγκεντρωτικό μοντέλο των μεγάλων παρόχων που στηρίζει η ΝΔ. Οι πολίτες όχι απλώς καταναλωτές, αλλά συν-παραγωγοί και μέτοχοι στην πράσινη μετάβαση.
• Συνεργασία για ανθρωπιστική διαχείριση των προσφυγικών ροών: Εθνικό Σχέδιο Ανθρωπιστικής Προστασίας με δομές αξιοπρέπειας, ένταξης και νομικής προστασίας – όχι στρατόπεδα-ντροπή. Ανάδειξη της Ελλάδας σε πυλώνα μιας ευρωπαϊκής πολιτικής με ευθύνες κατανομής και ανθρώπινα όρια.
• Διεθνής συνεργασία για τη δημοκρατική τεχνολογία και τα ψηφιακά δικαιώματα: συμμετοχή της Ελλάδας σε διεθνείς συνασπισμούς για την ηθική τεχνητής νοημοσύνης, την προστασία της ιδιωτικότητας, την καταπολέμηση των ψηφιακών μονοπωλίων.

Η δική μας εξωτερική πολιτική δεν περιορίζεται στη διαχείριση κινδύνων. Ασκείται για να διαμορφώσει εξελίξεις, να υπερασπιστεί τη Δημοκρατία διεθνώς, να φέρει στην Ελλάδα νέες συμμαχίες, δίκτυα και επενδύσεις που υπηρετούν τη συνοχή και την ανθεκτικότητα. Η χώρα μας μπορεί να γίνει υπόδειγμα «έξυπνης ισχύος» – με αρχές, θεσμούς, κοινωνικό πρόσημο και προοδευτικό πατριωτισμό.

Η Ευρώπη που Θέλουμε

Η Ευρωπαϊκή Ένωση διανύει μια κρίσιμη καμπή. Δεκαέξι χρόνια κυριαρχίας των Χριστιανοδημοκρατών οδήγησαν σε μια Ευρώπη περισσότερο οικονομίστικη, λιγότερο κοινωνική, περισσότερο εσωστρεφή και όλο και πιο απόμακρη από τις ανάγκες των πολιτών της. Η απάντηση δεν είναι μια γενική κριτική κατά των Βρυξελλών. Είναι η οικοδόμηση μιας νέας, σοσιαλδημοκρατικής Ευρώπης: μιας ηπείρου κοινωνικής συνοχής, θεσμικής λογοδοσίας και πράσινης – δίκαιης – δημοκρατικής μετάβασης.

Η Σοσιαλδημοκρατική Ευρώπη

Η Ευρωπαϊκή Σοσιαλδημοκρατία καλείται να ξαναγίνει ο μεγάλος πολιτικός και αξιακός πυλώνας που οικοδομεί λύσεις και ενώνει λαούς. Ο Ευρωπαϊκός Πυλώνας Κοινωνικών Δικαιωμάτων δεν είναι απλώς οδηγός ανάκαμψης. Είναι θεμέλιο για κοινωνική σύγκλιση, οικονομική βιωσιμότητα και πολιτική σταθερότητα.

Προτείνουμε:

• Πανευρωπαϊκή φορολόγηση του πλούτου, των ψηφιακών κολοσσών και της κερδοσκοπίας, για να σπάσει η δημοσιονομική εξάρτηση από τις περικοπές και να στηριχθούν κοινές πολιτικές δικαιοσύνης.
• Κοινά επενδυτικά εργαλεία για πράσινη, ψηφιακή και κοινωνική μετάβαση, με ευρωπαϊκά ομόλογα και μηχανισμούς σύγκλισης για τις περιφέρειες που μένουν πίσω.
• Ενίσχυση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και μεταρρύθμιση των ευρωπαϊκών θεσμών για μεγαλύτερη δημοκρατική λογοδοσία, διαφάνεια και συμμετοχή των πολιτών.
• Διεύρυνση της Ένωσης με όρους κράτους δικαίου, στήριξη των Δυτικών Βαλκανίων, της Ουκρανίας και των κοινωνιών που μάχονται για ελευθερία, ισότητα και ανεξαρτησία.

Η Σοσιαλδημοκρατία μπορεί να ανανεώσει την ελπίδα της Ευρώπης. Από την «Ευρώπη της αγοράς» στην «Ευρώπη των πολιτών». Από τις επιταγές του πληθωριστικού αυταρχισμού στην ενεργητική πολιτική της δικαιοσύνης, της στέγασης, της αξιοπρέπειας. Όπως απέδειξαν οι κυβερνήσεις των Ισπανών σοσιαλιστών, η πρόοδος είναι εφικτή: με αύξηση του κατώτατου μισθού, κοινωνικές κατοικίες, δίκαιη φορολογία και εμβάθυνση του κοινωνικού κράτους. Όπως απέδειξε η σκανδιναβική εμπειρία, οι πράσινες πολιτικές μπορούν να είναι κοινωνικά δίκαιες και οικονομικά αποδοτικές. Όπως εμπνέει ο Σάντερς στις ΗΠΑ, είναι δυνατή μια πολιτική που σπάει τον φαύλο κύκλο ανισότητας – πολιτικής αδράνειας – ολιγοπωλιακής ισχύος.

Κοινωνική Οικονομία: Η Σοσιαλδημοκρατία στην Πράξη

Η κοινωνική οικονομία δεν είναι περιθώριο – είναι ο σπόρος μιας άλλης Ευρώπης. Είναι το πεδίο όπου οι πολίτες ξαναποκτούν έλεγχο πάνω στην εργασία, την παραγωγή, την κατοικία, την ενέργεια, τη φροντίδα.

Προτείνουμε:

• Εργασία με δικαιώματα σε δίκτυα κοινωνικών επιχειρήσεων, με αξιοπρεπείς αμοιβές, συμμετοχική διακυβέρνηση και πρόσβαση στην κοινωνική ασφάλιση.
• Στέγη και υγεία ως θεμελιώδη κοινωνικά δικαιώματα με δημόσια εγγύηση, ρύθμιση των αγορών και ενίσχυση των συνεταιριστικών λύσεων.
• Υπηρεσίες φροντίδας και κοινωνικής ένταξης για όλες τις ηλικίες, με ποιοτικές θέσεις εργασίας και προσβάσιμες δομές, ιδιαίτερα για ευάλωτες ομάδες.
• Αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας μέσω κοινοτήτων ΑΠΕ, καταπολέμησης της κερδοσκοπίας και επενδύσεων στην ενεργειακή αποδοτικότητα.
• Δημοκρατική διακυβέρνηση στην οικονομία: πλατφόρμες μελών, ψηφιακή λογοδοσία, πρόσβαση σε χρηματοδότηση με κοινωνικά και περιβαλλοντικά κριτήρια.

Η κοινωνική οικονομία είναι η νέα ελπίδα – η γέφυρα ανάμεσα στον πολίτη και το όραμα της Ευρώπης. Μια σοσιαλδημοκρατία που δεν περιορίζεται σε κυβερνητικές θητείες, αλλά ενσωματώνεται στη λειτουργία της οικονομίας, των θεσμών και της καθημερινής ζωής.

Η Ευρώπη που θέλουμε δεν είναι αόριστη. Είναι συγκεκριμένη: προοδευτική, δίκαιη, πράσινη, ανοιχτή και κοινωνική. Μια Ευρώπη που ανήκει στους πολίτες της και όχι στους ισχυρούς της. Αυτή είναι η δική μας Ευρώπη. Και για αυτήν θα αγωνιστούμε.

Γιατί Δεν Είμαστε Όλοι Ίδιοι – Πολιτική με Περιεχόμενο

Η πολιτική, για εμάς, δεν είναι διαχείριση χωρίς κατεύθυνση. Δεν είναι ένα σύνολο τεχνικών επιλογών, αλλά πράξη αξιακή, ηθική και κοινωνική. Σε αντίθεση με τις κυρίαρχες επιλογές των τελευταίων δεκαετιών, η δική μας σοσιαλδημοκρατική πρόταση διαθέτει σαφή προσανατολισμό: ρύθμιση των αγορών με κοινωνικά και περιβαλλοντικά κριτήρια, αναδιανομή του πλούτου, συμμετοχική δημοκρατία σε όλα τα επίπεδα. Δεν κρυβόμαστε πίσω από το δίπολο «ούτε αριστερά ούτε δεξιά»—ορίζουμε την πρόοδο με όρους κοινωνικής συνοχής, δημόσιου συμφέροντος και σύγχρονης ισότητας.

Σε αντίθεση με τον ουδέτερο εκσυγχρονισμό που εφαρμόστηκε αποσπασματικά και τελικά ενίσχυσε τους ισχυρούς, εμείς μιλάμε για μεταρρυθμίσεις με κοινωνικό πρόσημο και μετρήσιμα αποτελέσματα. Επιδιώκουμε πολιτικές που διαμορφώνουν νέους συσχετισμούς, όχι απλώς διατηρούν παλιούς συμβιβασμούς. Δουλεύουμε για έναν μετασχηματισμό που θεμελιώνεται σε τεκμηρίωση, κόστος–όφελος, μετρήσιμοι δείκτες και κοινωνικό αντίκτυπο.

Η σοσιαλδημοκρατία που προτείνουμε αντλεί δύναμη από τα θετικά παραδείγματα της εποχής μας: από τις προοδευτικές κυβερνήσεις της Ισπανίας, της Πορτογαλίας, των Σκανδιναβικών χωρών, μέχρι τις προτάσεις του Μπέρνι Σάντερς που συγκλόνισαν τη συζήτηση στις ΗΠΑ. Κοινός τόπος: η πολιτική με επίκεντρο την ισότητα, την καθολική πρόσβαση, τη ριζική μείωση των ανισοτήτων. Από την καθολική υγεία μέχρι την κοινωνική κατοικία και από την ψηφιακή φορολόγηση μέχρι την πράσινη εργασία με δικαιώματα, η προοδευτική ατζέντα είναι ρεαλιστική και εφαρμόσιμη, εφόσον υπάρξει πολιτική βούληση.

Σε αυτό το πλαίσιο, οι Κινήσεις Πολιτών για τη Σοσιαλδημοκρατία έχουν συμβάλει ουσιαστικά στην παραγωγή πολιτικής με περιεχόμενο και στην ανάδειξη λύσεων που απαντούν στις προκλήσεις της εποχής. Με τη συμμετοχή μας στο ΠΑΣΟΚ – Κίνημα Αλλαγής εργαζόμαστε καθημερινά για την οργανωτική και προγραμματική ανασύνταξη του ευρύτερου σοσιαλδημοκρατικού χώρου. Η υπέρβαση της πολυδιάσπασης και η συγκρότηση ενός ενιαίου, σύγχρονου και αξιόπιστου σοσιαλδημοκρατικού πόλου δεν είναι στόχος τακτικής, αλλά στρατηγική αναγκαιότητα.

Η ενοποίηση δεν σημαίνει ομοιομορφία, αλλά σύνθεση: ανοιχτός προγραμματικός διάλογος, αξιοποίηση της κοινωνικής εμπειρίας, ενίσχυση της πολιτικής δημοκρατίας εντός του χώρου. Με αυτή τη λογική, συμβάλλουμε με συνέπεια και τεκμηρίωση στην προοπτική μιας μεγάλης σοσιαλδημοκρατικής παράταξης, ικανής να ενώσει, να πείσει και να κυβερνήσει με συνέπεια, όραμα και προγραμματικό ρεαλισμό.

Γιατί δεν είμαστε όλοι ίδιοι. Πιστεύουμε στην πολιτική που αλλάζει τη ζωή των πολλών, όχι στην πολιτική που προσαρμόζεται στα συμφέροντα των λίγων. Στην πολιτική που χτίζει εμπιστοσύνη με πράξεις, όχι εντυπώσεις. Στην πολιτική που διαλέγει πλευρά: αυτή της δημοκρατίας, της ισότητας, της αξιοπρέπειας και της κοινωνικής δικαιοσύνης.

Το Κόμμα που Χρειαζόμαστε – Για μια Σύγχρονη Σοσιαλδημοκρατική Παράταξη με Κανόνες, Περιεχόμενο και Εμπιστοσύνη

Η σοσιαλδημοκρατία δεν μπορεί να ασκείται μόνο ως προγραμματική αφήγηση. Οφείλει να αντανακλάται και στον τρόπο οργάνωσης και λειτουργίας του πολιτικού φορέα που την εκπροσωπεί. Για να απαντήσουμε στις προσδοκίες της κοινωνίας και να ανακτήσουμε την εμπιστοσύνη των πολιτών, το κόμμα της Κεντροαριστεράς που θα διεκδικήσει και θα ασκήσει τη διακυβέρνηση της χώρας, πρέπει να είναι ίδιο με τις αρχές που επαγγέλλεται: δημοκρατικό, συμμετοχικό, διαφανές, τεχνολογικά σύγχρονο, αξιακά συνεπές και πολιτικά αποτελεσματικό.

Χρειαζόμαστε ένα ψηφιακά μετασχηματισμένο κόμμα, με ψηφιακά εργαλεία λήψης αποφάσεων, ουσιαστικής διαβούλευσης, διαφάνειας και αξιολόγησης, όπου τα μέλη και οι φίλοι να συμμετέχουν ουσιαστικά στις στρατηγικές επιλογές και στις προγραμματικές επεξεργασίες. Όχι μια κάθετη δομή που παράγει παθητικούς καταναλωτές πολιτικής, αλλά ένα ανοιχτό, δυναμικό, μάχιμο, ζωντανό οργανισμό πολιτικής συμμετοχής.

Χρειαζόμαστε ένα κόμμα με ενιαίους κανόνες, όχι κατά τόπους ή κατά περίπτωση φέουδα. Ένα κόμμα με ενιαίο καταστατικό που εφαρμόζεται παντού, με αξιοκρατία στη στελέχωση, διαφάνεια στα οικονομικά, και πλαίσιο ηθικών κανόνων για όλους – από την κορυφή ως τη βάση. Ένα κόμμα που εφαρμόζει εσωκομματική δημοκρατία στην πράξη, όχι μόνο στα λόγια: με εσωτερικές εκλογές για όλα τα όργανα, με θητείες, με λογοδοσία, με δικαίωμα ανατροφοδότησης και αναθεώρησης.

Χρειαζόμαστε ένα κόμμα που να παράγει πολιτική, όχι απλώς να αναπαράγει επικοινωνία. Με ενίσχυση των θεματικών δικτύων, δημιουργία δεξαμενών σκέψης (think tanks), αξιοποίηση των επιστημόνων και των επαγγελματιών που δραστηριοποιούνται εντός και εκτός του κόμματος, άνοιγμα στους νέους και στις νέες, στα κινήματα, στις τοπικές πρωτοβουλίες και στην κοινωνία των πολιτών.

Το κόμμα που χρειαζόμαστε πρέπει να ενσωματώνει τα θετικά παραδείγματα από ευρωπαϊκές προοδευτικές παρατάξεις – όπως το PSOE στην Ισπανία, το SAP στη Σουηδία, τους Σοσιαλδημοκράτες στη Φινλανδία – όπου η στρατηγική συναντά την οργανωτική καινοτομία και τη θεσμική συγκρότηση.

Εμπνεόμαστε από μια σύγχρονη σοσιαλδημοκρατική σκέψη που προωθεί μια ριζοσπαστική μετριοπάθεια, με έμφαση στη δημοκρατία, τη λογοδοσία, την κοινωνική συνοχή και μια πράσινη, δίκαιη στρατηγική για το μέλλον. Με βάση αυτές τις ιδέες, το κόμμα που επιδιώκουμε:

• Προάγει τη θεσμική κουλτούρα και την πολιτική εγρήγορση απέναντι στην κεντρική λογική των πελατειακών σχέσεων.
• Επενδύει στη συνεχή πολιτική εκπαίδευση και την ιδεολογική συγκρότηση των μελών του.
• Λειτουργεί με διαφάνεια στα οικονομικά: προϋπολογισμοί και ισολογισμοί αναρτημένοι, έλεγχος πόθεν έσχες υποψηφίων, αποφυγή χρηματοδοτήσεων με συγκρουσιακά συμφέροντα.
• Υλοποιεί δομές στήριξης των τοπικών κοινωνιών και της αυτοδιοίκησης, χωρίς εργαλειακή χρήση των οργανώσεων.
• Προστατεύει τις μειοψηφίες, τον πλουραλισμό και τη διαφορετικότητα, χωρίς αποκλεισμούς ή προγραφές.

Για να είναι η πολιτική μας πρόταση αξιόπιστη και συνεπής με τις αξίες της σοσιαλδημοκρατίας, το κόμμα οφείλει να λειτουργεί με θεσμική καθαρότητα, συμμετοχικότητα και διαφάνεια. Σε όλα τα εκλεγμένα όργανα — τοπικές οργανώσεις, Κεντρική Πολιτική Επιτροπή και Πολιτικό Συμβούλιο — οι απόψεις εκπροσωπούνται αναλογικά, με κατοχυρωμένα δικαιώματα μειοψηφίας και θητείες, ώστε ο πλουραλισμός να αποτελεί κανόνα λειτουργίας.

Όλα τα όργανα συνεδριάζουν τακτικά με σαφή ημερήσια διάταξη, τήρηση πρακτικών και δημοσιοποίηση αποφάσεων. Οι εισηγήσεις συνοδεύονται από τεκμηρίωση με στόχους, εναλλακτικές και εκτίμηση επιπτώσεων, ενώ πριν από κάθε σημαντική απόφαση προηγείται ανοιχτή εσωκομματική διαβούλευση μελών, με προσβάσιμα κείμενα, δυνατότητα σχολιασμού και ισόρροπη παρουσίαση επιχειρημάτων υπέρ και κατά. Οι διαβουλεύσεις και ψηφοφορίες πραγματοποιούνται δια ζώσης και ηλεκτρονικά, με αυστηρά πρότυπα ασφάλειας, και το ψηφιακό αποτύπωμα παραμένει διαθέσιμο στα μέλη.

Η διαφάνεια στη λήψη αποφάσεων και στα οικονομικά διασφαλίζεται μέσω Ανοικτού Μητρώου Αποφάσεων, δημοσιευμένων προϋπολογισμών και ισολογισμών, ανεξάρτητου ελέγχου και σαφών κανόνων χρηματοδότησης. Τα κεντρικά στελέχη υπόκεινται σε υποχρεωτικό «πόθεν έσχες» και σε Κώδικα Ακεραιότητας με σαφή ασυμβίβαστα και προβλεπόμενες κυρώσεις.

Οι τομείς πολιτικής οργανώνονται με λιτή και λειτουργική αρχιτεκτονική, που καλύπτει όλους τους βασικούς τομείς δημόσιας πολιτικής. Η στελέχωση γίνεται με εισήγηση του/της Προέδρου και έγκριση του Πολιτικού Συμβουλίου, με αξιοκρατικά κριτήρια και, όπου είναι εφικτό, με δημόσια πρόσκληση ενδιαφέροντος. Οι τομείς λειτουργούν ενιαία και σε πλήρη ευθυγράμμιση με τους κοινοβουλευτικούς, ώστε η παραγωγή πολιτικής, ο κοινοβουλευτικός έλεγχος και η δημόσια εκπροσώπηση να κινούνται συγχρονισμένα. Η ηγεσία στηρίζεται από δίκτυο εμπειρογνωμόνων που επιλέγονται με διαφάνεια και σαφείς όρους εντολής.

Για την ενίσχυση της λογοδοσίας, αξιοποιείται ενιαία πλατφόρμα ψηφιακής διακυβέρνησης για προτάσεις, προγράμματα, δράσεις και μετρήσιμους δείκτες , ενώ για τις μεγάλες επιλογές εφαρμόζονται αξιολογήσεις πριν και μετά την υλοποίηση, με δημόσιες αναφορές προόδου.

Παράλληλα, ενδυναμώνονται η κομματική βάση, η νεολαία και οι τοπικές κοινωνίες μέσω εργαλείων συμμετοχικού σχεδιασμού και προϋπολογισμού, θεσμοθετημένων φόρουμ και σταθερών διαύλων ανατροφοδότησης. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στη συνεχή πολιτική επιμόρφωση μελών και στελεχών.

Οι κανόνες ηθικής, ισότητας και συμπερίληψης είναι αδιαπραγμάτευτοι: μηδενική ανοχή σε διακρίσεις, σεξισμό, παρενόχληση ή κατάχρηση εξουσίας· ισόρροπη εκπροσώπηση φύλου· ουσιαστική συμμετοχή για υποεκπροσωπούμενες ομάδες. Οι αρχές αυτές δεν αποτελούν απλή διακήρυξη αλλά καταστατική υποχρέωση, που θωρακίζει τον πλουραλισμό, κάνει πράξη την εσωκομματική δημοκρατία και θεμελιώνει την αξιοπιστία που απαιτεί η κοινωνία από μια σύγχρονη σοσιαλδημοκρατική παράταξη.

Οι Κινήσεις Πολιτών για τη Σοσιαλδημοκρατία δεν αρκούμαστε στο να περιγράφουμε αυτό το κόμμα. Το υπηρετούμε στην πράξη: με τις δομές μας, τις αρχές μας, τις δημόσιες παρεμβάσεις μας και την καθημερινή μας λειτουργία. Είμαστε εδώ για να συμβάλλουμε στην οργανωτική και πολιτική αναγέννηση της Κεντροαριστεράς – με σταθερές αξίες, ανοικτούς κανόνες, δημοκρατική συγκρότηση και προγραμματική σαφήνεια.

Οι Κινήσεις Πολιτών για τη Σοσιαλδημοκρατία – Η Παρέμβασή μας

Δέκα χρόνια μετά την ίδρυσή μας, οι Κινήσεις Πολιτών για τη Σοσιαλδημοκρατία παραμένουμε ένας ζωντανός πυρήνας δημοκρατικής σκέψης, θεσμικής υπευθυνότητας και προγραμματικής ανανέωσης του χώρου της προοδευτικής παράταξης στην Ελλάδα. Στη δεκαετή μας διαδρομή, λειτουργήσαμε ως πολλαπλασιαστής θεσμικών παρεμβάσεων και παραγωγής προτάσεων, ενισχύοντας ουσιαστικά τον προγραμματικό εξοπλισμό του ευρύτερου σοσιαλδημοκρατικού ρεύματος και διατηρώντας σταθερά την πυξίδα μας προσανατολισμένη στην κοινωνική δικαιοσύνη, τη βιώσιμη ανάπτυξη και τη λειτουργική δημοκρατία.

Από το ξεκίνημά μας, επιλέξαμε να είμαστε πολιτική δύναμη χωρίς εξαρτήσεις, με ρόλο συνεκτικό και όχι ηγεμονικό. Δώσαμε χώρο στη συμμετοχή, την τεκμηρίωση και την προγραμματική ώσμωση, χωρίς να υποτασσόμαστε σε λογικές προσωποπαγών μηχανισμών ή εφήμερων συσχετισμών. Συγκροτήσαμε ανοιχτά εργαστήρια πολιτικής, δημιουργήσαμε κοινότητες διαλόγου, αξιοποιήσαμε τα ψηφιακά εργαλεία και εισαγάγαμε νέα ήθη στον πολιτικό λόγο: μετρήσιμες προτάσεις, θεσμική σοβαρότητα, ανοιχτή τεκμηρίωση, απολογισμός και συνεχής ανατροφοδότηση.

Αναδείξαμε θεματικές και αιχμές πολιτικής πολύ πριν γίνουν «κοινός τόπος»: την ανάγκη φορολογικής δικαιοσύνης, την επαναθεμελίωση του κοινωνικού κράτους, τη στέγαση ως δικαίωμα, την ενεργειακή δημοκρατία, τη βιώσιμη γεωργία, την απο-ιδρυματοποίηση της φροντίδας, την πολιτική προστασία με επιστημονική τεκμηρίωση, τον ψηφιακό μετασχηματισμό με δικαιώματα. Παρουσιάσαμε τις πρώτες κοστολογημένες προτάσεις για το 35ωρο/4ήμερο σε επιλεγμένους κλάδους. Αναλύσαμε τον ρόλο της κοινωνικής οικονομίας στον νέο παραγωγικό σχεδιασμό. Υποδείξαμε τους κινδύνους του ψηφιακού αυταρχισμού και προτείναμε λύσεις.

Πετύχαμε διαλόγους σύγκλισης με ανθρώπους που προέρχονται από διαφορετικές διαδρομές αλλά μοιράζονται κοινές αξίες. Χτίσαμε γέφυρες ανάμεσα σε παλιές γενιές αγωνιστών και νέα στελέχη με τεχνοκρατική γνώση και κοινωνική συνείδηση. Λειτουργήσαμε χωρίς ιδιοτέλεια, χωρίς φράξιες, χωρίς υποταγή σε επικοινωνιακές ευκολίες. Εργαστήκαμε με επίγνωση ότι η σοσιαλδημοκρατία του 21ου αιώνα δεν θα είναι μία – αλλά πρέπει να είναι ενωμένη γύρω από ένα κοινό σχέδιο: συμμετοχικό, προγραμματικό, ευρωπαϊκό, αξιακό.

Με τη σταθερή και διακριτή μας παρουσία εντός του ΠΑΣΟΚ – Κινήματος Αλλαγής, συμβάλλαμε στην ανάταξη της προγραμματικής ταυτότητας της Παράταξης. Δεν ζητήσαμε ρόλους – αναλάβαμε ευθύνες. Δεν διεκδικήσαμε επιβεβαιώσεις – καταθέσαμε περιεχόμενο. Η δική μας στρατηγική δεν εξαντλείται σε εκλογικές συγκυρίες, αλλά αναπτύσσεται μακροπρόθεσμα με στόχο τη μετεξέλιξη του προοδευτικού χώρου σε φορέα πλειοψηφικής προοπτικής με σύγχρονη αφήγηση και οργανωτική ενότητα.

Σήμερα, συνεχίζουμε την πορεία μας με όλα τα μέσα και τις δυνάμεις που διαθέτουμε. Εμπλουτίζουμε το έργο μας μέσα από νέα εργαλεία:

• Ένα ανοικτό hub διαλόγου και συνδιαμόρφωσης πολιτικών με θεματικά εργαστήρια και ενεργοποίηση της κοινωνίας των πολιτών.
• Συνεργασίες με φορείς, συνδικάτα, οργανώσεις νέων, επαγγελματικές ενώσεις, με κοινές δράσεις και τεκμηριωμένες προτάσεις.
• Παραγωγή θεματικών policy briefs με ανάλυση κόστους–οφέλους, ποσοτικούς και ποιοτικούς δείκτες, παραδείγματα καλών πρακτικών και εργαλεία εφαρμογής.
• Δημιουργία πλατφόρμας διαβούλευσης και ανοικτών δεδομένων, με στόχο τη θεσμοθέτηση συμμετοχικών διαδικασιών σχεδιασμού σε εθνικό και τοπικό επίπεδο.

Συνοψίζοντας, δώδεκα πολιτικές αιχμές της παρέμβασής μας είναι:

1. Τέλος στο μοντέλο φθηνής εργασίας – μετάβαση σε εργασία με αξιοπρέπεια και δικαιώματα.
2. Πιλοτικό 35ωρο/4ήμερο σε επιλεγμένους τομείς με αναπτυξιακό και κοινωνικό αποτύπωμα.
3. Καθολική πρόσβαση σε κοινωνική κατοικία, με ρύθμιση αγοράς και αναβάθμιση δημοσίου αποθέματος.
4. Δίκαιο φορολογικό σύστημα – πάταξη φοροαποφυγής και προοδευτική φορολόγηση του πλούτου.
5. Στήριξη ΜμΕ, κοινωνικών και συνεταιριστικών επιχειρήσεων με χρηματοδοτικά εργαλεία και συμβουλευτική.
6. Αντιολιγοπωλιακή πολιτική με θεσμική ρύθμιση στις στρατηγικές αγορές.
7. Εγγύηση πρόσβασης σε δημόσια αγαθά: υγεία, παιδεία, ενέργεια, νερό, φροντίδα.
8. Κλιματική προσαρμογή με τοπικά σχέδια και δημόσιες επενδύσεις στην πρόληψη.
9. Ψηφιακή μετάβαση με διαφάνεια, ανταγωνιστικότητα και προστασία προσωπικών δεδομένων.
10. Πατριωτισμός με στρατηγική – η Ελλάδα δύναμη ειρήνης, σταθερότητας και αξιών στη ΝΑ Ευρώπη.
11. Ευρωπαϊκή φορολόγηση πλούτου – κοινά εργαλεία επενδύσεων για πράσινη και κοινωνική μετάβαση.
12. Συμμετοχή και διαφάνεια παντού – από την τοπική αυτοδιοίκηση έως την εθνική νομοθέτηση.

Η Σοσιαλδημοκρατία είναι εδώ. Όχι ως ανάμνηση, αλλά ως δύναμη αλλαγής. Με σχέδιο, τεκμηρίωση και αξίες. Με κοινωνική αναφορά και θεσμική συνέπεια. Με τη φιλοδοξία να αλλάξουμε τους όρους της δημόσιας συζήτησης και να διαμορφώσουμε μια νέα πλειοψηφική δυναμική για μια πιο δίκαιη, βιώσιμη και δημοκρατική Ελλάδα, που θα στηρίζεται στην κοινωνική συναίνεση, τη θεσμική ποιότητα και την προγραμματική συνέπεια.

Η σοσιαλδημοκρατία που περιγράφουμε χρειάζεται όλους. Με ιδέες, φωνή, συμμετοχή. Δεν αρκεί να διατυπώνουμε εναλλακτικές — οφείλουμε να τις κάνουμε πράξη, μαζί με την κοινωνία, μέσα στην κοινωνία. Να κάνουμε την πολιτική ξανά υπόθεση των πολλών.

Ανανεωνόμαστε για να ανανεώσουμε την ελπίδα. Συνεχίζουμε με αυτοπεποίθηση, αξιοποιώντας τις γνώσεις μας, τις εμπειρίες μας και τη δικτύωσή μας στην Ελλάδα, την Ευρώπη και τον κόσμο. Με τις δικές μας δυνάμεις, αλλά και με τις δικές σας. Γιατί το μέλλον δεν περιμένει και δεν έρχεται μόνο του.

Χτίζεται. Και μαζί μπορούμε να το αλλάξουμε.