Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις όπου οι ιστορικές αλλαγές ή οι ιστορικοί κόμβοι αν θέλετε, προκύπτουν από ένα τυχαίο γεγονός, ή από την συμβολική κορύφωση μιας αλληλουχίας άλλων προηγούμενων σταδιακών εξελίξεων. Ως παράδειγμα αναφέρουμε ότι από μια πολιτική δολοφονία, π.χ. ξέσπασε ο Α’ Π.Π., ενώ από την αυτοπυρπόληση ενός ανθρώπου η Αραβική Άνοιξη. Και στις δυο αυτές περιπτώσεις δεν ήταν αυτό καθ’ αυτό το γεγονός που άλλαξε τα πράγματα αλλά αποτέλεσαν το κομβικό σημείο της κορύφωσης άλλων προϋπαρχόντων ιστορικών δεδομένων.
Έτσι και στον δικό μας ιστορικό κύκλο, η δολοφονία Γρηγορόπουλου, αποτέλεσε ένα σημείο καμπής. Ένα συμβολικό σημείο, μετά από το οποίο η χώρα μας μπήκε σε μια δύνη παρακμής και οδύνης. Από τότε η ελληνική κοινωνία παρέμεινε βαθιά διχασμένη και προβληματική ενώ σε μια παράλληλη, αλλά όχι εντελώς ανεξάρτητη εξέλιξη, κατέρρευσε και η οικονομία. Όμως τι ήταν αυτό που έκανε τόσο μοιραίο το γεγονός αυτό. Δολοφονίες είχαμε και στο παρελθόν από την αστυνομία (ενδεικτικά Καλτεζάς το 80, δολοφονία στον Πόρο το 90 κλπ) οι οποίες αν και είχαν σημειώσει εύλογες αντιδράσεις αυτές ήταν γενικά περιορισμένες. Αντίθετα, από την πρώτη στιγμή ήταν σαφές ότι το συμβάν της δολοφονίας του Αλέξανδρου είχε την χροιά του κομβικού σημείου. Δεν αποτελούσε απλώς ένα ατυχές περιστατικό, αλλά ένα συνταρακτικό γεγονός.
Ας δούμε λοιπόν τα πράγματα από λίγο πιο πίσω και από μια σχετική απόσταση. Ξεκινώντας από την δεκαετία του 80 βλέπουμε ότι η Ελλάδα είχε προχωρήσει σε μια κοινωνική αναδιάρθρωση με την οποία σε μεγάλο βαθμό επουλώθηκαν οι πληγές που είχαν διαμορφωθεί τις μετεμφυλιακές δεκαετίες και στην χούντα. Αντιστοίχως στην δεκαετία του 90, έστω και με λάθη και παραλήψεις, η χώρα μας είχε μπει σε μια πορεία οικονομικής ανάκαμψης. Υπήρχε ουσιαστική αύξηση του ΑΕΠ, θετικές μεταρρυθμίσεις (π.χ. ΑΣΕΠ) καθώς και μια συνετή προσπάθεια να πάρει μια πιο φιλική μορφή το ελληνικό κράτος και να εκσυγχρονιστεί (π.χ. με τα ΚΕΠ, Συνήγορος του Πολίτη κλπ). Κορύφωση αυτών των θετικών βημάτων, σε συμβολικό επίπεδο, αποτέλεσαν η είσοδος μας στην ζώνη του Ευρώ και οι Ολυμπιακοί Αγώνες του 2004, «σταθμοί» οι οποίοι δημιούργησαν μια εύλογη «εθνική ευφορία».
Από το 2004 όμως και μετά, άρχισε να φαίνεται ότι κάτι άλλαζε προς το χειρότερο. Η χώρα πλέον δεν είχε απολύτως κανέναν «εθνικό στόχο», ξαφνικά έπαψε να διεκδικεί οτιδήποτε για το μέλλον. Αυτό ήρθε σε συνέχεια με μια αίσθηση αρχικά και με μια πραγματικότητα στην συνέχεια, απόλυτης εγκατάλειψης της διαχείρισης του Ελληνικού κράτους. Οι θεσμοί σταδιακά άρχισαν να απαξιώνονται και η λειτουργικότητα του κρατικού μηχανισμού να μειώνεται ραγδαία καθώς δεν υπήρχε η ανάλογη «συντήρηση». Τουναντίον είχαμε και πισωγυρίσματα (π.χ «λεηλασία» του «Αθήνα 2004», εγκατάλειψη Ολυμπιακών ακινήτων). Οι πολίτες μπορεί να ήταν ακόμα σε μια καλή οικονομική κατάσταση αλλά το κράτος είχε αποξενωθεί από αυτούς και εν πολλοίς λειτουργούσε στον αυτόματο πιλότο. Όσοι δε ήταν στο περιθώριο των μηχανισμών του, απλά παρέμεναν εκεί χωρίς καμία απολύτως μέριμνα.
Συνέπεια των παραπάνω ήταν και το συντριπτικό χτύπημα που δέχτηκε η χώρα μας από τις τεράστιες πυρκαγιές του 2007. Η διάλυση του κρατικού μηχανισμού, είχε πλέον εμφανείς και επώδυνες συνέπειες οι οποίες οδήγησαν στον θάνατο δεκάδες πολίτες και στην καταστροφή ακόμα περισσότερους και το χειρότερο; Χωρίς να αποδοθούν ούτε καν οι ελάχιστες ευθύνες. Αντί όμως να ξυπνήσει το κράτος από τον λήθαργο του, η λύση στην οποία προχώρησε ήταν να μοιράσει στα τυφλά ορισμένες οικονομικές αποζημιώσεις, άλλωστε η κρατική παρουσία είχε υποβιβαστεί απλώς σε μια μηχανή παραγωγής εύκολου χρήματος για ορισμένους .
Έτσι ξαφνικά φτάσαμε στο… αδιανόητο. Ένας ειδικός φρουρός, ένας εκπρόσωπος αυτού του δυσλειτουργικού και χοντρόπετσου κράτους δολοφόνησε εν ψυχρώ ένα δεκαπεντάχρονο παιδί. Αυτό το κράτος που υποτίθεται ότι έπρεπε να μας προστατεύει όχι μόνο είχε αποτύχει συστηματικά σε αυτό το ρόλο, αλλά πλέον δολοφονούσε. Ο συμβολισμός ήταν απόλυτος. Το «κοινωνικό συμβόλαιο» έσπασε οριστικά και η οργή του κόσμου ήταν απολύτως δικαιολογημένη. Και σαν να μην έφτανε αυτό, όταν την γνήσια και δίκαιη λαϊκή οργή, διαδέχτηκε το πλιάτσικο, από κοινές συμμορίες, το κράτος πάλι δεν προσπάθησε να ανακτήσει τον ρόλο του, αλλά άφησε την Αθήνα να καίγεται επί τρεις ημέρες, ως μια πόλη που πάρθηκε από έναν άγνωστο εισβολέα. Πιστεύω λοιπόν ότι είναι φανερό, πως η δολοφονία Γρηγορόπουλου δεν αποτέλεσε απλώς ένα «ατυχές γεγονός» αλλά η κραυγαλέα κορύφωση μιας σιωπηρής αλληλουχίας συνεχών, μικρών και μεγάλων αποτυχιών του ελληνικού κράτους, οι οποίες όμως αποτυχίες είχαν γίνει συνείδηση έστω και κατ’ αόριστο τρόπο από τον Ελληνικό λαό. Η δε οικονομική κρίση που ακολούθησε χτύπησε ακόμα περισσότερο την παραπαίουσα ελληνική κοινωνία (αξίζει να σημειωθεί ότι από εκείνο τον Δεκέμβρη πάντως τα spreads πήραν την ανιούσα).
Και δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι στη Ελλάδα αναδείχθηκαν δυστυχώς ακραία στοιχεία μετά το ξέσπασμα της οικονομικής καταστροφής καθώς ήδη εκείνο τον μοιραίο Δεκέμβρη οι σπόροι του μίσους στο πολιτικό μας φάσμα άρχισαν πλέον να βρίσκουν πρόσφορο έδαφος. Το χειρότερο είναι ότι ακόμα λίγα έως ελάχιστα έχουμε κάνει για να ξανακλείσουμε τις πληγές της ελληνικής κοινωνίας, για να ξαναφτιάξουμε βήμα βήμα ένα νέο «κοινωνικό συμβόλαιο» με τους πολίτες, έστω και υπό αντίξοες συνθήκες. Μέχρι να το κάνουμε όμως αυτό. Η δολοφονία του αθώου αυτού παιδιού θα αποτελεί μια θλιβερή υπενθύμιση της αποτυχίας μας…