Αυτονόητο είναι ότι η Ελλάδα θα πρέπει να έχει τις καλύτερες δυνατές σχέσεις με την Τουρκία, ως την όμορη χώρα με την οποία η γεωγραφία, ιστορία, κουλτούρα, πολιτική αποκλείει οποιαδήποτε άλλη εναλλακτική προσέγγιση πέρα από τη συνεργατική. Αλλά από το σημείο αυτό μέχρι εκείνο της πρόσκλησης, σήμερα κάτω από τις συνθήκες που επικρατούν στη γειτονική χώρα, για επίσημη επίσκεψη του προέδρου Ταγίπ  Ερντογάν στην Αθήνα- ως πρώτη προεδρική επίσκεψη από τη δεκαετία του 1950-  η   απόσταση είναι μεγάλη, τεράστια. Ο πρόεδρος Ερντογάν έχει αναδειχθεί στον πλέον αυταρχικό ηγέτη χώρας μέλους του ΝΑΤΟ. Παραβιάζει βάναυσα ανθρώπινα, θεμελιώδη δικαιώματα, καταπατά τις βασικές αρχές του κράτους δικαίου, πολυφωνίας, ελευθερίας έκφρασης και  τύπου. Φυλακίζει οποιονδήποτε έχει διαφορετική άποψη από την επίσημη γραμμή για την ταυτότητα της Τουρκίας. Οικοδομεί με λίγα λόγια ένα αυταρχικό, ανελεύθερο καθεστώς που ελάχιστη σχέση έχει με το δυτικό δημοκρατικό σύστημα. Ως αποτέλεσμα το σύνολο σχεδόν των Ευρωπαϊκών χωρών εκδηλώνουν ανοιχτά ή συγκεκαλυμμένα την απέχθεια τους προς τον Τούρκο πρόεδρο, πολύ περισσότερο που ο τελευταίος στρέφεται ευθέως ενάντια στις Ευρωπαϊκές χώρες  για την κριτική που ασκούν στα πεπραγμένα του, ιδιαίτερα μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα του Ιουλίου 2016.  Και βεβαίως καμιά Ευρωπαϊκή χώρα δεν έχει προσκαλέσει τον Ερντογάν σε επίσημη επίσκεψη  αν και ορθώς νομίζω αποφάσισαν να μη διακόψουν  τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις (όπως ειχαν επιδιώξει ορισμενοι) καθώς στη περίπτωση αυτή θα έχαναν εναν ισχυρό μοχλό πίεσης  πρός την  Τουρκία..

Η Ελλάδα ορθώς επίσης αντιτάχθηκε στις προσπάθειες  διακοπής των ενταξιακών διαπραγματεύσεων Οι γέφυρες επικοινωνίας μεταξύ Ευρωπαϊκής Ένωσης και Τουρκίας και η προοπτική ένταξης θα πρέπει να παραμείνουν ανοιχτές (και) ως μέσο πίεσης για την επιστροφή της Τουρκίας στη δημοκρατική κανονικότητα. Το επισήμανε πρόσφατα και ο Γερμανός υπουργός Ευρωπαϊκών υποθέσεων Μ. Ρότ (SPD).  Η διακοπή των σχέσεων δεν θα εξυπηρετούσε κανένα χρήσιμο στόχο. Το αντίθετο, θα έσπρωχνε πιθανότατα την Τουρκία σε ακόμη αυταρχικότερες πρακτικές και σπασμωδικές ενέργειες στην εξωτερική της πολιτική. Η πρόσκληση όμως για επίσκεψη του Ερντογάν, ως εάν να μη συμβαίνει τίποτα, ξεπερνά κάθε θεμιτό όριο. Δείχνει ότι η εξωτερική πολιτική της κυβέρνησης στερείται από οποιοδήποτε ηθικό περιεχόμενο. Είναι τυφλή πολιτική ρεαλισμού, εξυπηρέτησης (ή δήθεν εξυπηρέτησης) συμφερόντων παρά πολιτική αξιών όπως θα πρέπει να (επιδιώκει να) είναι η πολιτική μιας (υποτίθεται) αριστερής κυβέρνησης που δεν χάνεται σε στεγνό ρεαλισμό.  Αλλά δεν είναι το μόνο ενοχλητικό σύμπτωμα πολιτικής άνευ αξιών. Οι γλοιώδεις έπαινοι του Έλληνα πρωθυπουργού στον Ντ. Τραμπ – έπαινοι που απολύτως κανένας άλλος Ευρωπαίος ηγέτης δεν έχει απευθύνει– αποτελούν ένα επιπλέον σύμπτωμα ηθικά ανερμάτιστης συμπεριφοράς έξω από αξίες και όρια. Όπως άλλωστε και η κυβερνητική επιλογή να μπλοκάρει τη Δήλωση της ΕΕ για την καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Κίνα  και η πώληση όπλων στη Σ. Αραβία

Μια επίσκεψη εργασίας  στο πλαίσιο μιας ήδη προδιαγεγραμενης διαδικασίας θα μπορούσε να γίνει ανεκτή ως αναγκαίο κακό. Η συγκεκριμένη όμως επίσκεψη ξεφεύγει από τη λογική αυτή. Είναι – επιεικώς –  πέρα για πέρα άκαιρη. Εκτός ίσως  εάν  κάποιοι βλέπουν στο πρόσωπο του Ερντογάν  πολιτιικά πρότυπα  συμπεριφοράς άξια για μίμηση;

Αθήνα, 02/12/2017

Ο Π.Κ. Ιωακειμίδης είναι καθηγητής Ευρωπαϊκής Πολιτικής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και μέλος της Συντονιστικής Γραμματείας των “Κινήσεων Πολιτών για τη Σοσιαλδημοκρατία”