Πολλά είναι τα μαθήματα που άφησε πίσω του   ο Αμερικανός πρόεδρος Μπ. Ομπάμα με τη σύντομη επίσκεψή του στην Αθήνα. Μαθήματα ηγεσίας, μαθήματα λόγου. Και  όσο υποχωρούν οι εντυπώσεις και αναδεικνύεται η ουσία της επίσκεψης  τόσο γίνεται σαφέστερο ότι η επίσκεψη Ομπάμα ήταν εμφανώς  χρήσιμη για τη χώρα αλλά μάλλον ζημιογόνος  για την κυβέρνηση  καθώς  η σύγκριση υπήρξε καταλυτική. Από τη μια μεριά η ενσάρκωση της δημοκρατίας, κοσμοπολιτισμού , ανοιχτής κοινωνίας, ανοιχτής σκέψης  και από την άλλη η αφόρητη έκφραση του ελληνικού  επαρχιωτισμού. Από τη μιά ο ορθολογισμός (της κλασσικής ελληνικής σκέψης)  και από την άλλη ο σύγχρονος Ελληνικός  πτωχοπροδρομισμός   Συνοψίζω επί πλέον  τρία ειδικότερα μαθήματα :

(α) Το ύφος, το στυλ είναι ήθος.  Δημοκρατικό ήθος. Το αξίωμα του δημοκρατικού ηγέτη εκφράζεται ή ακόμη – ακόμη απαιτεί ένα ορισμένο ύφος και στυλ. Με την ενδυματολογική εικόνα, με τις κινήσεις, με τη γλώσσα του σώματος, με την αύρα που αποπνέει η σκηνική παρουσία, με το χάρισμα της εικόνας, με τον ηλεκτρισμό της επαφής, με το χαμόγελο της γλυκύτητας και  ειλικρίνειας, με το βλέμμα της αμεσότητας, . Δεν εκφράζεται με τα δήθεν, με άγαρμπο ντύσιμο δήθεν λαϊκό, με ανεξέλεγκτες κινήσεις του σώματος χωρίς γεωμετρία και αρμονία, με σπασμωδικές εκφράσεις προσώπου και αμήχανες αντιδράσεις χεριών.  Η δημοκρατία είναι συμμετρία και αρμονία. Είναι και αισθητική. Το έδειξε ο Μπ. Ομπάμα με το ύφος του, το λόγο του, τη συμπεριφορά του, την κίνησή του. Δεν το έδειξε τουλάχιστον στο βαθμό που θα όφειλε η ελληνική πλευρά, η πλευρά που όμως καυχάται ότι η δημοκρατία, συμμετρία, αρμονία, αισθητική είναι αξίες που γεννήθηκαν σ’ αυτή τη χώρα και αποτυπώνονται στον Παρθενώνα (μπροστά από τον οποίο ο Μπ. Ομπάμα έστειλε το μήνυμα των δημοκρατικών αξιών με ένα λιτό αλλά μεστό βίντεο).  Αλλά ο Ομπάμα αφιέρωσε σαράντα περίπου λεπτά μπροστά στον Παρθενώνα. Πόσοι Έλληνες ηγέτες έχουν αφιερώσει άραγε έστω  δέκα λεπτά;

(β) Η δύναμη του αυθεντικού λόγου. Στη λεγόμενη εποχή της «μετά αλήθεια πολιτικής» (post truth politics) ο ειλικρινής, ορθολογικός, αυθεντικός, αληθινός λόγος που εκφράζεται αυθεντικά από έναν πολιτικό ηγέτη εξακολουθεί να έχει και τη γοητεία και την πειστικότητα, την απήχηση και τη διεισδυτικότητα στη σκέψη και στην καρδιά. Μπορεί να καλλιεργεί αυτό που συνοψίζουν οι Αμερικανοί ως “hard minds” (ορθολογική σκέψη) και “soft hearts” (ευαίσθητες καρδιές).  Και η ομιλία Ομπάμα το έδειξε στην Αθήνα περίτρανα. Είχε τη δύναμη της αλήθειας. Κανένα ίχνος από τη «μετά αλήθεια πολιτική» και λόγο που διακονούν όλοι οι λαϊκιστές, αυταρχικοί ηγέτες των ημερών. Και «η αλήθεια απελευθερώνει».

(γ) Η υπεροχή της σοσιαλδημοκρατίας. Σε μια περίοδο που οι Ευρωπαίοι αισθάνονται αμήχανα με τις βασικές αξίες τους, σε μια στιγμή που φαίνεται να κυριαρχεί η εθνολαϊκιστική ρητορική, σε μια συγκυρία που ακόμη και οι Ευρωπαίοι σοσιαλδημοκράτες αμφισβητούν την εγκυρότητα και σημασία των θεμελιακών αξιών, στόχων, οράματος, έρχεται ο Αμερικανός πρόεδρος Μπ. Ομπάμα και από την Αθήνα διατυπώνει ένα  πολιτικό μανιφέστο που ενσωματώνει και αναδεικνύει κατά βάση   όλες τις (αμφισβητούμενες) αξίες της Ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας. Που εκφωνεί δηλαδή ένα λόγο ομολογουμένως «περισσότερο Ευρωπαϊκού στίγματος και λογικής» και λιγότερο «Αμερικανικού περιεχομένου».  Ένα λόγο που θα μπορούσε κάλλιστα να αποτελέσει το αφήγημα της Ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας. Για όλα αυτά οι Ευρωπαίοι της κρίσης μπορούμε τελικά να αισθανθούμε ότι ναι, υπάρχει προοπτική.

Μπ. Ομπάμα.: Αυτός ο κόσμος, ο μικρός, ο μέγας

Ο Π. Ιωακειμίδης είναι μέλος της Συντονιστικής Γραμματείας των “Κινήσεων Πολιτών για τη Σοσιαλδημοκρατία”