Ο κυβερνητικός ανασχηματισμός επιδέχεται πολλές αναγνώσεις. Πρώτα απ’ όλα αξίζει να σημειωθεί ότι για μια ακόμη φορά, η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) κυρίως και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) δευτερευόντως – οι Θεσμοί δηλαδή – φαίνεται ότι επέβαλαν τη βούλησή τους στον πρωθυπουργό Αλ. Τσίπρα με τον (ανα)σχηματισμό της νέας κυβέρνησης.Τουλάχιστον κατά το ένα σκέλος. Όπως είμαι σε θέση να γνωρίζω, οι Θεσμοί μέσω της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είχαν διαμηνύσει στον Αλ. Τσίπρα ότι με το προηγούμενο κυβερνητικό σχήμα δεν υπήρχε περίπτωση να κλείσει η δεύτερη αξιολόγηση και, το χειρότερο, η χώρα θα οδηγείτο σε αδιέξοδο με δυσμενείς προοπτικές όπως αδυναμία ελάφρυνσης του χρέους, εξόδου στις αγορές ή ένταξης στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης (QE) και με ανεπιθύμητη κατάληξη την ανάγκη υπογραφής ενός νέου, τέταρτου μνημονίου (που ούτε η Ευρώπη ούτε το ΔΝΤ θα μπορούσαν να χορηγήσουν). Πρώτη και βασική προϋπόθεση για να αποφευχθούν όλα αυτά και να βελτιωθούν οι προοπτικές με το κλείσιμο της αξιολόγηση; ήταν η αλλαγή κυβέρνησης με την απομάκρυνση προσώπων/ υπουργών που «μπλόκαραν» συστηματικά τις μεταρρυθμίσεις, ιδιαίτερα στο πεδίο των ιδιωτικοποιήσεων. Και αυτό ακριβώς έγινε. Απομακρύνθηκαν οι εν λόγω υπουργοί και τη θέση τους έλαβαν νέα άφθαρτα πρόσωπα, ορισμένα με αποδεδειγμένες ικανότητες (π.χ. Στ. Πιτσιόρλας), με στόχο να τρέξουν τις μεταρρυθμίσεις προκειμένου να κλείσει η αξιολόγηση ως προϋπόθεση για οποιεσδήποτε άλλες ευεργετικές ρυθμίσεις (στα θέματα χρέους, ποσοτικής χαλάρωσης, επενδύσεων κ.λπ). Τώρα εάν θα τα καταφέρουν είναι μια εντελώς άλλη υπόθεση. Ως γνωστόν, «αρχή άνδρα και γυναίκα δείκνυσι…». Ίδωμεν . Πάντως η Ευρώπη εμφανίζεται τουλάχιστον ικανοποιημένη.
Παράλληλα όμως με την κίνηση αυτή που απευθύνεται στο εξωτερικό, ο πρωθυπουργός έκανε και την παράλληλη κίνηση που απευθύνεται στο εσωτερικό, στο εγχώριο ακροατήριο – με την ενίσχυση των εθνολαϊκιστικών στοιχείων της κυβέρνησης με τη διευρυμένη παρουσία των ΑΝΕΛ στο νέο σχήμα και την πλήρη υποχώρηση στις αξιώσεις της εκκλησίας (με την απομάκρυνση του Ν. Φίλη από το Υπουργείο Παιδείας- τη συνέπεια του οποίου θα πρέπει να αναγνωρίσουμε )αλλά και και την τοποθέτηση σε υπουργικούς θώκους προσώπων που θεωρούν ότι «η περίκαυστη χώρα» βρίσκεται… υπό κατοχή! (Κ. Ζουράρις). Επομένως ευθυγράμμιση με τις Ευρωπαϊκές συντεταγμένες από τη μια μεριά και εντονότερος θρησκευτικός εθνολαϊκισμός από την άλλη. Όπισθεν ολοταχώς δηλαδή, ιδιαίτερα για όσους πίστευαν ή πιστεύουν ακόμη ότι ο ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να μετεξελιχθεί σε… σοσιαλδημοκρατία.
Αλλά γιατί ο Αλ. Τσίπρας ακολουθεί μια τόσο φαινομενικά αντιφατική στρατηγική: σχετικά με τον ανασχηματισμο , από τη μια μεριά προσέγγιση προς την Ευρώπη/ Θεσμούς και ταυτόχρονα ιδεολογική απομάκρυνση από τον αξιακό πυρήνα της Ευρώπης και καταφυγή στον εθνολαϊκισμό; Εξυπηρετεί κάτι αυτή η στρατηγική; Και βεβαίως εξυπηρετεί. Την παραμονή/εδραίωση στην εξουσία. Γιατί χωρίς την προσέγγιση με τους Θεσμούς και χωρίς την αξιολόγηση η χώρα θα οδηγείτο μαθηματικά στο πλήρες οικονομικό αδιέξοδο και τη χρεωκοπία και ως συνέπεια στην άμεση απώλεια της εξουσίας . Αλλά, καθώς η Ευρωπαϊκή προσέγγιση συνεπάγεται ουσιαστικές εκπτώσεις σε ιδεολογικές θέσεις και δόγματα( ιδιωτικοποιήσεις, εργατικά, κ.α) , προσφέρεται ο εθνολαϊκισμός ως το μείζον αντιστάθμισμα στο εσωτερικό ακροατήριο. Με τον τρόπο αυτό επιχειρείται και η οικοδόμηση ενός νέου μπλόκ εξουσίας (που θα περιλαμβάνει ατύπως και την εκκλησία και όλα τα εθνολαϊκιστικά στοιχεία της ελληνικής κοινωνίας). Μόνο που το ακροατήριο αυτό ξέρει τώρα κάτι περισσότερο σε σχέση με το παρελθόν και μάλλον δεν θα αποδεχθεί τόσο εύκολα αυτούς τους σχεδιασμούς …