Ένα χρόνο από την προηγούμενη Συνδιάσκεψη των Κινήσεων Πολιτών για τη Σοσιαλδημοκρατία (ΚΠΣ) έχει σημειωθεί ένα αποφασιστικό βήμα για την ενότητα και ανανέωση του χώρου της κεντροαριστεράς, της σοσιαλδημοκρατίας, του μεταρρυθμιστικού κέντρου, της ανανεωτικής αριστεράς και της πολιτικής οικολογίας, με την δημιουργία του Κινήματος Αλλαγής. Η δημιουργία του Κινήματος Αλλαγής υπήρξε το αποτέλεσμα του ιδρυτικού συνεδρίου του Μαρτίου μετά την άμεση εκλογή της ηγεσίας που οδήγησε στις κάλπες 212000 πολίτες, αριθμός ρεκόρ τα τελευταία χρόνια. Οι «Κινήσεις» εργάστηκαν συστηματικά και με συνέπεια για το στόχο αυτόν από την σύσταση τους, πριν από τρία περίπου χρόνια και ο ρόλος τους στη διαδικασία αυτή υπήρξε σημαντικός.
Α. Για την πολιτική κατάσταση της χώρας
Η Ελλάδα συνεχίζει να βρίσκεται σε μια παρατεταμένη οικονομική, κοινωνική και πολιτική κρίση, με αβέβαιες τις προοπτικές διεξόδου. Η δημοσιονομική σταθερότητα συντηρείται με όλο και πιο σκληρά περιοριστικά μέτρα λιτότητας, υπερφορο(εισφορο)λόγησης, υπερπλεονάσματος και συρρίκνωσης του ύψους των επενδύσεων, ενώ είναι ανύπαρκτες οι μεταρρυθμιστικές και εκσυγχρονιστικές πολιτικές για το κράτος, τη βιώσιμη ανάπτυξη και τη βελτίωση της διεθνούς θέσης και της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας.
Η θεωρία της καθαρής εξόδου από τα μνημόνια που διατυμπανίζει η κυβέρνηση, δεν είναι παρά μια ακόμη αυταπάτη που κινείται στις γνωστές καταστροφικές λογικές εντυπωσιασμού και οπισθοδρόμησης με παλαιοκομματικές πρακτικές λαϊκισμού και πελατειακών σχέσεων, καλλιεργώντας φρούδες προσδοκίες παροχών και κρατισμού. Επιπλέον, τα πολιτικά προβλήματα που έχει προσθέσει η ετερόκλητη κυβερνητική συμμαχία ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ οξύνονται με τη διχαστική ρητορική της, τις μικροκομματικές αντιδημοκρατικές πρακτικές και τις επιθέσεις στους θεσμούς, με κύριο στόχο την άλωση του κράτους για την εδραίωση της εξουσίας της. Από την άλλη μεριά, η ΝΔ ολοένα και περισσότερο βυθίζεται σε αναχρονιστικές, συντηρητικές επιλογές που δεν προσφέρουν λύσεις στα προβλήματα και προκλήσεις που αντιμετωπίζει η χώρα.
Όμως, η στρατηγική ήττα του ΣΥΡΙΖΑ στις επόμενες εκλογές θα πρέπει, ταυτόχρονα, να είναι και ήττα του κρατισμού, του λαϊκισμού, του συντηρητισμού και του διχασμού που σε μεγάλο βαθμό εκφράζονται και από τη Ν.Δ. και σε αυτό θα πρέπει να συμβάλουν όλες οι ευρωπαϊκού προσανατολισμού δημοκρατικές δυνάμεις. Για να καταστεί έτσι δυνατή, η εθνική συνεννόηση για την έξοδο της χώρας και της κοινωνίας από την κρίση και την παρακμή και να αναχαιτιστούν οι ακραίες αντισυστημικές, εθνολαϊκιστικές δυνάμεις και συμπεριφορές.
Ταυτόχρονα, τα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα σε Ελλάδα και Ευρώπη περνούν και αυτά μια κρίση ταυτότητας, αναζητώντας απαντήσεις στη σημερινή κρίση, αλλά και στα νέα θέματα που θέτουν τα φαινόμενα της παγκοσμιοποίησης, της κλιματικής αλλαγής, των μεταναστευτικών ροών και της 4ης βιομηχανικής επανάστασης. Απαντήσεις που θα πρέπει να απορρέουν από τις πάγιες αξίες της σοσιαλδημοκρατίας και τους πυλώνες που συνδυάζουν την οικονομική αποτελεσματικότητα, με τις αρχές της κοινωνικής συνοχής, της βιώσιμης ανάπτυξης και της οικολογίας, της δικαιοσύνης, της αναδιανομής και της άρσης των ανισοτήτων, της αλληλεγγύης ανάμεσα στις γενιές, της υπεράσπισης της δημοκρατίας και των ανθρώπινων δικαιωμάτων.
Β. Για το Κίνημα Αλλαγής
Έγιναν σημαντικά βήματα τον τελευταίο χρόνο για να ξεπεράσει ο χώρος την πολυδιάσπαση και την αποδυνάμωση του, με κατάληξη τη δημιουργία του Κινήματος Αλλαγής, ως νέου φορέα. Η συμμετοχή 212.000 στις κάλπες για την εκλογή επικεφαλής που προηγήθηκε του Συνεδρίου, δημιούργησε μεγάλες προσδοκίες στο ευρύτερο χώρο. Είναι μεγάλη η ευθύνη όλων των συντελεστών του εγχειρήματος, ώστε να μη διαψευστούν οι προσδοκίες αυτές.
Οι «Κινήσεις» υπηρέτησαν με συνέπεια το στόχο για τη δημιουργία ενός αυτόνομου, ενιαίου, πολυτασικού φορέα της σύγχρονης σοσιαλδημοκρατίας, με πρωτοβουλίες εντός και εκτός ΔηΣυ και με παρεμβάσεις για τη διεύρυνση και την ουσιαστική ανανέωση στη φυσιογνωμία, στις πρακτικές, στον πολιτικό λόγο και στην στελέχωση του νέου φορέα.
Είχαν μάλιστα προτείνει να προηγηθεί το Ιδρυτικό Συνέδριο και να ακολουθήσει η εκλογή αρχηγού, κάτι που θα ενίσχυε πιο ουσιαστικά την ενοποίηση και τη δημιουργία ενός κόμματος με δημοκρατικές διαδικασίες, εκλογή συνέδρων και οργάνων και αποδυνάμωση των συγκεντρωτικών και αρχηγικών χαρακτηριστικών του. Έγινε όμως το αντίστροφο, κάτι που έχει οδηγήσει σε μια παρατεταμένη εσωστρέφεια και σε μια δημόσια εικόνα διαιώνισης της πολυδιάσπασης και της έλλειψης ενιαίας στρατηγικής.
Είναι άμεση η ανάγκη να επιταχυνθεί η υπέρβαση των σημερινών κομμάτων και κινήσεων που συγκροτούν το Κίνημα Αλλαγής, με την πολιτική και οργανωτική ενοποίηση του νέου φορέα και τη δημιουργία ενός κανονικού κόμματος με ενιαίες λειτουργίες και ανανέωση της πολιτικής και της φυσιογνωμίας του. Ενός κόμματος που καλείται να κατανοήσει και να διαχειριστεί τα διακυβεύματα του 21ου αιώνα και να απαλλαγεί από τα ιστορικά ξεπερασμένα διλήμματα, τις αντιθέσεις των δεκαετιών του ’80 και ’90 και τις παθογένειες του πολιτικού συστήματος.
Το Κίνημα Αλλαγής καλείται σε πολύ σύντομο χρόνο να κάνει πολλά βήματα για να εμπεδώσει ένα πραγματικό νέο πρόσωπο ορθολογισμού και ουσίας, για να κατακτήσει έτσι ένα αυτόνομο ρόλο στο πολιτικό σκηνικό σε ιδεολογική, πολιτική και προγραμματική αντιπαράθεση με τις άλλες πολιτικές δυνάμεις και απαλλαγμένο από λογικές ετεροκαθορισμού, ευκαιριακών συμμαχιών ή ίσων αποστάσεων. Μόνο μέσα από αυτό το δρόμο ανοίγεται η δυνατότητα πραγματικών συναινέσεων για τις σημαντικές μεταρρυθμίσεις που έχει ανάγκη η χώρα και την αντιμετώπιση των δυσκολιών και των αβεβαιοτήτων της μεταμνημονιακής εποχής.
Γ. Για την πορεία των Κινήσεων Πολιτών για τη Σοσιαλδημοκρατία (από τη 2η στην 3η Συνδιάσκεψη)
Παρά τον ενεργό ρόλο και τη συμβολή των «Κινήσεων», από την ίδρυση της ΔΗΣΥ μέχρι σήμερα, στην δύσκολη πορεία ενότητας, ανανέωσης και διεύρυνσης της παράταξης, η συμμετοχή τους σήμερα στο Κίνημα Αλλαγής έχει θεσμικά συρρικνωθεί, με τον αποκλεισμό τους από το Πολιτικό Συμβούλιο και τον τρόπο επιλογής των συνέδρων και των μελών των νέων οργάνων, που κατά βάση εξελίχθηκε σε μια εσωτερική υπόθεση των έξι μελών του Πολιτικού Συμβουλίου. Και αυτό παρά το ότι το Καταστατικό του νέου φορέα προβλέπει ρητά ότι στα όργανα συμμετέχουν όλα τα κόμματα και οι κινήσεις που συνίδρυσαν το Κίνημα Αλλαγής.
Η υποβάθμιση των «Κινήσεων» οφείλεται σε μια σειρά από αντικειμενικούς και υποκειμενικούς παράγοντες. Πρώτα απ’ όλα η σταδιακή αύξηση των δυνάμεων από τρεις αρχικά στη ΔΗΣΥ, σε πέντε στη συνέχεια, και μετά κυρίως με τη συμμετοχή του Ποταμιού και του Γ. Καμίνη, μείωσε εξ αντικειμένου το ειδικό πολιτικό βάρος των Κινήσεων, λόγω της συμμετοχής περισσότερων αλλά και μεγαλύτερων πολιτικών μεγεθών.
Αρνητικό ρόλο έπαιξε και η μη συμμετοχή μας στη διαδικασία εκλογής της ηγεσίας, γεγονός που μας στέρησε τη δυνατότητα ευρύτερης προβολής των θέσεών μας και αναβάθμιση του ρόλου μας. Επίσης, στην υποβάθμισή μας συνέβαλε όχι τόσο το γεγονός ότι τα περισσότερα στελέχη των «Κινήσεων» στήριξαν στον πρώτο γύρο τον Γ. Καμίνη και ορισμένα ενεργοποιήθηκαν δημόσια, κυρίως στην περιφέρεια, αλλά κυρίως η συμμετοχή κεντρικών στελεχών μας στο πολιτικό επιτελείο του πριν και μετά τις εκλογές.
Ορισμένα κρίσιμα λάθη επίσης, διεπράχθησαν (και) από πλευράς μας (Συντονιστική Γραμματεία, κ.α.) σε ότι αφορά την εκπροσώπησή μας στην ΚΠΕ/Κινήματος Αλλαγής, που συνέβαλαν στη σχετικά ασθενή μας παρουσία.
Γενικά όμως δεν θα πρέπει να παραγνωρίζεται ότι, πρώτον, οι «Κινήσεις» δεν διαθέτουν επαγγελματικά πολιτικά στελέχη για την προώθηση των στόχων τους, δεύτερον, δεν αποτελούν δομημένο κόμμα με την αντίστοιχη επιρροή (πολύ περισσότερο ως δύναμη με κοινοβουλευτική παρουσία), τρίτον, δεν συμμετέχουν σε διαδικασίες μηχανισμών για την προώθηση της οργανωτικής τους παρουσίας.
Δ. Για μια δημιουργική συνέχιση της δράσης των Κινήσεων Πολιτών για τη Σοσιαλδημοκρατία
Οι «Κινήσεις» εργάζονται για την ενίσχυση του Κινήματος Αλλαγής, προκειμένου να καταστεί η πρωταγωνιστική δύναμη στην Ελληνική πολιτική σκηνή και να προωθήσει τη στρατηγική της εθνικής συνεννόησης. Η συνέχιση της προσπάθειας για την ενότητα, την προγραμματική ανανέωση και την οργανωτική συγκρότηση του χώρου, μέχρι να αποκτήσει ένα κανονικό, αξιόπιστο, ενιαίο, πολυτασικό σοσιαλδημοκρατικό κόμμα ευρωπαϊκού τύπου, διαμορφώνει το πεδίο δράσης και των «Κινήσεων» στο επόμενο διάστημα και το έδαφος προσέλκυσης και πολλών άλλων ενεργών πολιτών στις λειτουργίες των «Κινήσεων».
Χρειάζονται όμως κάποιες προϋποθέσεις και οργανωτικές αλλαγές και ειδικότερα:
-Συνέχιση της συμμετοχής των Κινήσεων Πολιτών για τη Σοσιαλδημοκρατία στο Κίνημα Αλλαγής με ρόλο ενεργό, αυτόνομο, θεσμικά διακριτό, ως συλλογικότητα και ως φορέας μιας νέας πολιτικής κουλτούρας απέναντι στα φαινόμενα που συνεχίζουν να αναπαράγουν τις εσωκομματικές παθογένειες και πρακτικές.
-Συμβολή στη διαμόρφωση, μαζί με άλλους, με κριτικό και θετικό τρόπο και όχι με στείρα εσωκομματική αντιπολίτευση, την ιδεολογική και προγραμματική πλατφόρμα της σύγχρονης ανανεωτικής και μεταρρυθμιστικής σοσιαλδημοκρατίας, για να προσελκύσουμε όσους αναζητούν την πολιτική αυτονομία και καινοτομία εντός και εκτός Κινήματος Αλλαγής.
-Αποδοχή και αξιοποίηση όσων θέσεων ευθύνης ανατίθενται στις «Κινήσεις» από το Κίνημα Αλλαγής, παρά τις οποιεσδήποτε επιφυλάξεις μας για τις διαδικασίες που ακολουθούνται, γιατί προέχει το να είμαστε παρόντες και να θέτουμε, χωρίς να αποσιωπούμε, θέματα δημοκρατίας και πολιτικής ουσίας.
-Οργάνωση της επικοινωνίας και προβολής των «Κινήσεων», με δημόσια διατύπωση απόψεων στα ζητήματα επικαιρότητας, προώθηση των θέσεων στα όργανα και τις επιτροπές του Κινήματος Αλλαγής και οργάνωση δημόσιων εκδηλώσεων προγραμματικού πολιτικού χαρακτήρα σε συνεργασία, όπου είναι δυνατόν, με άλλες δυνάμεις και φορείς.
Οι Κινήσεις Πολιτών για τη Σοσιαλδημοκρατία με στόχο τη δημιουργική συνέχιση της δράσης τους συστήνουν θέση Γραμματέα που θα λειτουργεί παράλληλα με τη νέα εκλεγμένη 60μελή Συντονιστική Επιτροπή (ΣΕ), τη νέα Συντονιστική Γραμματεία (ΣΓ) και αποτελεί τον βασικό εκπρόσωπο αυτών. Στην θέση του Γραμματέα επιλέγεται ομόφωνα από το σώμα της Πανελλαδικής Συνδιάσκεψης ο Μιχάλης Χάλαρης.
Αθήνα, 13/5/2018