Πού πάει η Τουρκία; του Π.Κ. Ιωακειμίδη

images.ipeg - ΑντιγραφήΗ Τουρκία διολισθαίνει ταχύτατα στο κακό της παρελθόν: της αστάθειας, των πραξικοπημάτων, κινημάτων, αβεβαιότητας. Καθίσταται έτσι ένας «απρόβλεπτος γείτονας» με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Και για την Ελλάδα ίσως να συνεπάγεται πολλά. Το γεγονός ότι η σύγχρονη τεχνολογία –  το i-phone – ουσιαστικά νίκησε τη στρατιωτική ισχύ βγάζοντας τους πολίτες στους δρόμους υπέρ της δημοκρατίας πιστοποιεί πολλά για τα όρια των παραδοσιακών μορφών ισχύος και πώς μπορούν να ασκηθούν στην εποχή των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Το γεγονός ότι η δημοκρατία, αυτή η αυταρχική δημοκρατία του Ρεζέτ Ταγίπ Ερντογάν, επιβίωσε είναι πολλαπλώς θετική εξέλιξη. Νίκη των πολιτών και της τεχνολογίας. Αλλά το ερώτημα προς τα πού θα βαδίσει η Τουρκία, με ποιό μέλλον και προοπτικές, καθίσταται ακόμη πιο αβέβαιο μετά το αποτυχημένο στρατιωτικό πραξικόπημα. Ένα πράγμα είναι βέβαιο: η Τουρκία δεν μπορεί να θεωρηθεί πλέον ούτε κατ’επίφαση ως «ευρωπαϊκή χώρα» υποψήφια για ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ). Στις ευρωπαϊκές χώρες με τα περίπλοκα μέν  και σύνθετα προβλήματα, με αντιδημοκρατικές συμπεριφορές σ’ορισμένες περιπτώσεις, στρατιωτικά  πραξικοπήματα ή απόπειρες πραξικοπημάτων πάντως  δεν γίνονται.

Η Ευρώπη θεώρησε ότι και η Τουρκία έκλεισε τον κύκλο αυτό με το πραξικόπημα του 1980 που έφερε το στρατηγό Κ. Εβρέν στην εξουσία, αν και το 1997 με ένα «μεταμοντέρνο πραξικόπημα» ο στρατός εκδίωξε από την εξουσία τον Ν. Ερμπακάν, τον πρώτο ισλαμιστή πρωθυπουργό της χώρας. Αλλά ενώ μπορεί να τερμάτισε όντως  τις «θεσμικές παρεμβάσεις»των ενόπλων δυνάμεων στην πολιτική δεν έκλεισε, ως φαίνεται,  και τις δυνατότητες πραξικοπημάτων από χούντες αξιωματικών.  Πάντως  με βάση την υπόθεση ότι ο στρατός είχε οριστικά αποσυρθεί από την πολιτική, η Ευρωπαϊκή ΄Ενωση προχώρησε το 2005 στην έναρξη διαπραγματεύσεων για την ένταξη της Τουρκίας. Ο Ερντογάν που είχε αναλάβει την πρωθυπουργία δύο χρόνια νωρίτερα (2003) εμφανιζόταν ως ο υποδειγματικός σύγχρονος μεταρρυθμιστής δημοκρατικός ηγέτης που θα μπορούσε να οδηγήσει την Τουρκία στη σύγχρονη δημοκρατία και στην  Ευρωπαϊκή Ένωση ως πλήρες μέλος. Και πράγματι στην περίοδο αυτή ο Ερντογάν και το κόμμα του (ΑΚΡ) προώθησαν  μια σειρά από δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις  σε μια προσπάθεια «εξευρωπαϊσμού» της χώρας. Ωστόσο η  μεταρρυθμιστική αυτή διαδικασία  ανακόπηκε και ουσιαστικά έκλεισε όταν η Γαλλία με πρόεδρο το Ν. Σαρκοζί, υποβοηθούμενη κυρίως από τη Γερμανία με καγκελάριο την Α. Μέρκελ πάγωσαν την ενταξιακή διαδικασία διακηρύττοντας ότι η Τουρκία δεν θα μπορούσε να γίνει πλήρες μέλος της ΕΕ αλλά θα έπρεπε να αποκτήσει μια «ειδική προνομιακή σχέση».

Η θέση αυτή υπήρξε ένα τεράστιο στρατηγικό λάθος από πλευράς της Ένωσης. Ουσιαστικά κατέστρεψε τη διαδικασία εκδημοκρατισμού/ εξευρωπαϊσμού της Τουρκίας, ενώ ταυτόχρονα την οδήγησε σε διάφορες τυχοδιωκτικές ενέργειες στην εξωτερική της πολιτική. Η ακύρωση της ευρωπαϊκής προοπτικής για τη χώρα μετέτρεψε βαθμιαία τον Ερντογάν σε ένα αυταρχικό, απρόβλεπτο ηγέτη με εντονότερη απόκλιση προς την ισλαμοποίηση του κοσμικού κράτους εις βάρος της Κεμαλικής παράδοσης . Η εκτίμησή είναι ότι εάν η ενταξιακή διαδικασία είχε προχωρήσει ομαλά, η Τουρκία θα είχε μάλλον ακολουθήσει το δρόμο του εκσυγχρονισμού/ εξευρωπαϊσμού και ίσως αυτή τη στιγμή θα ήταν μέλος της ΕΕ. Όπως εξελίχθηκαν  τα πράγματα, η Ευρώπη βρίσκεται αυτή τη στιγμή αντιμέτωπη με ένα ακόμη μεγάλο δίλημμα: ενώ έχει ανάγκη για πολλούς λόγους την Τουρκία ( διαχείριση συγκρούσεων  στη Μ. Ανατολή, προσφυγικό, κ.λπ.), δεν μπορεί ούτε την ενταξιακή διαδικασία να ενεργοποιήσει αλλά και  ούτε ιδιαίτερα στενές σχέσεις να αναπτύξει . Η πολιτική κατάσταση στην Τουρκία το αποκλείει. Η Τουρκία είναι άγνωστο που βαδίζει και στην εσωτερική της πολιτική συγκρότηση και στον εξωτερικό της προσανατολισμό. Τα λάθη πληρώνονται…

Εγγραφή
Ειδοποίηση για

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.

0 Comments
Ενσωματωμένα σχόλια
Δείτε όλα τα σχόλια