Οι σοσιαλδημοκρατικές πολιτικές στην εκπαίδευση πρέπει να λαμβάνουν υπόψιν τους το «αιώνιο» ζητούμενο που είναι η ισορροπία ανάμεσα στο αίτημα για ελευθερία και στο αίτημα για ισότητα. Όλα τα παιδιά δεν εκκινούν από την ίδια αφετηρία, όσον αφορά το οικογενειακό, κοινωνικό και οικονομικό τους περιβάλλον και είναι δεδομένες οι μεγάλες ατομικές τους διαφορές στους τρόπους με τους οποίους, τα ίδια ως διάνοιες και προσωπικότητες, ανταποκρίνονται στα ερεθίσματα. Γι αυτό, οι πολιτικές μας πρέπει να καθορίζονται από την αίσθηση της κοινωνικής δικαιοσύνης, από την εξασφάλιση των κατάλληλων ευκαιριών και, κατά περίπτωση, των κατάλληλων εφοδίων, ώστε κάθε παιδί και νέος/νέα να μπορεί να αναπτύξει τα ιδιαίτερα ταλέντα του όσο το δυνατόν περισσότερο.
Ως σοσιαλδημοκράτες, πιστεύουμε ότι οι πολιτικές μας πρέπει να έχουν ισχυρό εκσυγχρονιστικό χαρακτήρα και να συνδυάζουν το δυναμισμό, το όραμα, την παιδαγωγική ελευθερία, τη φροντίδα ώστε οι νέοι να μπουν με τα περισσότερα δυνατά εφόδια στο στίβο της ζωής. Συγχρόνως, αυτές οι πολιτικές, πρέπει να διασφαλίζουν την κοινωνική δικαιοσύνη, χωρίς όμως να οδηγούν σε ισοπέδωση και εξομοίωση προς τα κάτω. Όσο στεκόμαστε ενάντια στην ισοπέδωση, στην απαξίωση της αριστείας και στην ασυδοσία, τόσο στεκόμαστε ενάντια στην αναπαραγωγή των ανισοτήτων, στην αδιαφορία για τους αδικημένους, σε συντηρητικές παλινορθώσεις, στη δήθεν αναβάθμιση που εξαγγέλλεται με τη θέσπιση αποκλεισμών και οριζόντιων αξιολογήσεων. Η όψιμη εγκόλπωση, ταξικών στην ουσία τους, φιλελεύθερων πολιτικών, δεν εκσυγχρονίζει τη Σοσιαλδημοκρατία, αλλά αντίθετα την απομακρύνει όλο και περισσότερο από τα θεμέλια της σχέσης της με τα στρώματα της κοινωνίας που αποτελούν την πολιτική της ψυχή.
Στα πλαίσιο αυτών των αρχών προκρίνουμε τις παρακάτω πολιτικές:
-
Ουσιαστική ενοποίηση των προγραμμάτων της Πρωτοβάθμιας και της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης (Νηπιαγωγείο-Δημοτικό-Γυμνάσιο), χαρακτηριστικά των οποίων θα είναι η μείωση των γνωσιακών περιεχομένων των μαθημάτων, η διαθεματική και διεπιστημονική προσέγγισή τους και η απόδοση βαρύτητας στις ανάλογες δεξιότητες που θα προετοιμάζουν τους νέους/ες για την ένταξή τους σε μια κοινωνία και μια αγορά εργασίας με πολυπλοκότητα και συνεχείς μεταβολές. Χρειαζόμαστε προγράμματα οργανωμένα με ευελιξία που θα προσφέρουν τη δυνατότητα επιλογής αντικειμένων. Θεωρούμε αναγκαία μια ουσιαστική αναβάθμιση της διδασκαλίας των ξένων γλωσσών, με οργάνωσή τους σε επίπεδα, με ελευθερία επιλογής και με τη δυνατότητα επιπλέον οι μαθητές/τριες να λαμβάνουν, εντός του σχολείου, αναγνωρισμένους τίτλους που θα αντιστοιχούν στο επίπεδο εκμάθησής τους. Παράλληλα θεωρούμε αναγκαία την ουσιαστική στήριξη της αισθητικής παιδείας και του σχολικού αθλητισμού, από τις πρώτες ηλικίες της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης (Νηπιαγωγείο).
-
Με την προώθηση Ανοιχτών Εκπαιδευτικών Πόρων-Ανοιχτό Ψηφιακό Υλικό, ελεύθερου λογισμικού, ανοικτών τεχνολογιών, ανοικτής εκπαίδευσης και διαμέσου της εκπαίδευσης στην Πληροφορική και τις νέες τεχνολογίες –κυρίως μέσω της διάχυσής τους στο σύνολο της εκπαιδευτικής διαδικασίας- και της εκπαίδευσης STEΑM (Science, Technology, Engineering Arts Mathematics), στοχεύουμε προς μια εκπαίδευση που, από νεαρή ηλικία, θα καλλιεργεί το ταλέντο των μαθητών για δημιουργικότητα, θα τους βοηθά να εμπεδώσουν καλύτερα τις θεωρητικές τους γνώσεις και θα αναπτύσσει δεξιότητες συνεργασίας και επικοινωνίας, ευχέρειας στην επίλυση πρακτικών προβλημάτων, σχεδιασμού συστημάτων και κατανόησης της ανθρώπινης συμπεριφοράς.
-
Ανοικτά σχολεία σε ανοικτές κοινωνίες μέσα από την υλοποίηση προγραμμάτων που θα ενισχύσουν την προσπάθεια να γίνουν οι μαθητές ενεργοί πολίτες. Πολίτες που θα θέλουν και θα μπορούν να συνδράμουν στην αντιμετώπιση τόσο των τοπικών όσο και των ευρύτερων προβλημάτων προστασίας του περιβάλλοντος, ανεκτικότητας (tolerance), αποδοχής της διαφορετικότητας (diversity). Σκοπός είναι τα σχολεία να γίνουν κόμβοι ανταλλαγής απόψεων, καινοτομίας και διασύνδεσης με την τοπική οικονομία και τα προβλήματα της σε θέματα που αφορούν στο περιβάλλον, την υποστήριξη της προσβασιμότητας, τις τέχνες και το πολιτισμό. Σε αυτό θα συμβάλει και η αναμόρφωση των αντικειμένων που σχετίζονται με τη γλωσσική ανάπτυξη και τις ανθρωπιστικές σπουδές, μέσα από νέες προσεγγίσεις.
-
Παράλληλα με τη θεσμική, επιστημονική και υλικοτεχνική στήριξη του έργου των εκπαιδευτικών όλων των βαθμίδων, πρέπει να ενισχυθούν και να διευρυνθούν –ιδιαίτερα στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση- θεσμοί άμβλυνσης των ανισοτήτων όπως το Ολοήμερο Σχολείο και οι παράλληλες δομές ενισχυτικής διδασκαλίας και αντισταθμιστικής αγωγής, που αποτελούν κατακτήσεις του πολιτικού μας χώρου και ήδη προσφέρουν πολλά, ιδιαίτερα στο Δημοτικό Σχολείο και το Νηπιαγωγείο. Στα δε Νηπιαγωγεία, πρέπει να υπάρξει ιδιαίτερη μέριμνα, ώστε να ενισχυθούν οι εκπαιδευτικοί στο έργο τους, να ενισχυθεί και να οργανωθεί η διοίκησή τους και να στελεχωθούν με βοηθητικό προσωπικό, το οποίο είναι αναγκαίο.
-
Το σχολείο πρέπει να αποκτήσει ευρεία και ουσιαστική αυτονομία, όσον αφορά την οικονομική διαχείριση, τη διοίκηση και την εξειδίκευση των προγραμμάτων και του εκπαιδευτικού του υλικού και η διοίκησή του να στηριχτεί θεσμικά και οικονομικά, ώστε να αναπτυχθεί στηριζόμενο στις δυνάμεις του εκπαιδευτικού προσωπικού και τη συμβολή των κοινωνικών εταίρων (γονείς, τοπική αυτοδιοίκηση, πολιτιστικοί και άλλοι κοινωνικοί φορείς). Όλα τα παραπάνω σε πλαίσια που θα έχουν οριστεί με σαφήνεια και με την προϋπόθεση ότι η Πρωτοβάθμια και η Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση (ηλικίες 4-18) παραμένει ευθύνη και αποκλειστική αρμοδιότητα της πολιτείας, με κέντρο το Υπουργείο Παιδείας, όσον αφορά τη χρηματοδότηση, το προσωπικό και το βασικό πλαίσιο προγραμμάτων. Ο συγκεντρωτισμός και η τεράστια γραφειοκρατία που «στραγγαλίζουν» την δημιουργικότητα και κατασπαταλούν ανθρώπινους και υλικούς πόρους πρέπει να καταπολεμηθούν με αποφασιστικότητα και μέσα από τον ψηφιακό μετασχηματισμό της διοίκησης της εκπαίδευσης και την εξασφάλιση της βιωσιμότητας και της περαιτέρω ανάπτυξης κρίσιμων ψηφιακών υποδομών της Εκπαίδευσης, όπως το Πανελλήνιο Σχολικό Δίκτυο, οι πλατφόρμες ψηφιοποίησης της διοίκησης και πλατφόρμες, ανοιχτού λογισμικού, σύγχρονης και ασύγχρονης τηλεκπαίδευσης. Σε μια διαρκή προσπάθεια βελτίωσης και προσαρμογής στα νέα δεδομένα, είναι, επίσης, βασικοί παράγοντες η αξιολόγηση όλων των συντελεστών του εκπαιδευτικού συστήματος, θεσμών, πολιτικών, υποδομών, χρηματοδότησης, διοίκησης και εκπαιδευτικών, η αξιοπιστία και η διαφάνεια στην επιλογή των στελεχών της εκπαίδευσης και η διαρκής επιμόρφωση των εκπαιδευτικών μέσα από τη δημιουργία ενός Εθνικού Συστήματος Διαρκούς Επιμόρφωσης των Εκπαιδευτικών με έμφαση στην εξ αποστάσεως σύγχρονη και ασύγχρονη επιμόρφωση.
-
Στη λογική της προσφοράς εκτεταμένων επιλογών στα παιδιά που διαθέτουν ιδιαίτερα ταλέντα και για να δοκιμαστούν, όσο το δυνατόν ευρύτερα, καινοτόμες πρακτικές και προγράμματα, πρέπει να αυξηθεί ο αριθμός και η γεωγραφική διασπορά Πειραματικών Σχολείων όλων των βαθμίδων και Μουσικών, Καλλιτεχνικών και Αθλητικών Γυμνασίων και Λυκείων.
-
Εξαιρετικής σημασίας, για εμάς, είναι η διεύρυνση και ουσιαστική ενίσχυση, σε υποδομές και προσωπικό, των επιστημονικών υποστηρικτικών δομών και ίδρυση δημόσιων δομών δια βίου στήριξης των Ατόμων με Αναπηρία, για την εκπαίδευση, την επαγγελματική κατάρτιση και την μεγαλύτερη δυνατή ένταξή τους στο κοινωνικό τους περιβάλλον. Παράλληλα οι μαθητές, όλων των βαθμίδων της Γενικής και της Ειδικής Αγωγής πρέπει να υποστηρίζονται από ειδικές δομές και από ψυχολόγους, κοινωνικούς λειτουργούς και σχολικούς νοσηλευτές.
-
Το Λύκειο πρέπει να γίνει αντικείμενο ευρείας μεταρρύθμισης, ώστε, αφενός μεν να πάψει να είναι αποκλειστικά μηχανισμός εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και αφετέρου να οργανωθεί στη λογική των όσο το δυνατόν περισσοτέρων δυνατοτήτων επιλογών που θα έχουν οι μαθητές. Αφού ολοκληρώνεται το βασικό σώμα –corpus– γνώσεων και δεξιοτήτων με το πέρας του Γυμνασίου, το Λύκειο και η Τεχνική – Επαγγελματική Εκπαίδευση πρέπει να δίνουν στους νέους τη δυνατότητα να αναπτυχθούν σύμφωνα με τις κλίσεις και τις επιθυμίες τους. Η Τεχνική-Επαγγελματική Εκπαίδευση δε, πρέπει να αποκτήσει ουσιαστική και διαρκώς επικαιροποιούμενη διασύνδεση, τόσο με την αγορά εργασίας.
-
Η συνέχεια των σπουδών των νέων, μετά τη μεταγυμνασιακή τους εκπαίδευση, θα πρέπει να βασίζεται, τόσο στην προετοιμασία που θα έχουν λάβει σε αυτή, όσο και σε ένα σύστημα επιλογής που θα είναι αξιοκρατικό και αδιάβλητο όπως τώρα αλλά και ευέλικτο. Που θα δίνει ελευθερία κινήσεων και για το οποίο σημαντικό ρόλο θα παίζει η άποψη των ιδρυμάτων της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης.
Όλα τα παραπάνω αποτελούν, σε αδρές γραμμές, το όραμα για μια εκπαίδευση, που θα είναι ενταγμένη σε ένα ευρύτερο πλαίσιο, με την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, την επαγγελματική κατάρτιση και ένα ευρύ δίκτυο κοινωνικής πολιτικής που θα «αγκαλιάζει» όλες τις ανάγκες, τόσο των παιδιών και των νέων όσο και των οικογενειών τους. Οι αλλαγές που προτείνονται και οι εξειδικεύσεις που θα στηρίζονται σε αυτές, απαιτούν μια γενναία στροφή στις παγιωμένες αντιλήψεις που κρατούν την εκπαίδευση -όπως και όλο τον δημόσιο τομέα εξάλλου- δέσμια σε ένα αυστηρά συγκεντρωτικό, υπέρ-γραφειοκρατικό και τελικά «αφυδατωμένο» σύνολο αντιλήψεων και πολιτικών.
-Αντικειμενικά και μετρήσιμα προσόντα για ανάδειξη εκπαιδευτικών στελεχών και για προαγωγή σε θέσεις μελών ΔΕΠ από την Β΄θμια εκπαίδευση.
-Διευκόλυνση όλων των εκπαιδευτικών (ζευγαριών ή μονογονέων) για τεκνοθεσία, χωρίς τον αυταρχισμό, τον σκοταδισμό, τον συντηρητισμό και τις αυθαιρεσίες από τις κοινωνικές υπηρεσίες, που απορρίπτουν την αίτηση, ΒΟΥΛΗΣΗ και ΣΧΕΔΙΑ ΖΩΗΣ των υποψηφίων!
-Αύξηση του εισοδήματος του εκπαιδευτικού για υψηλή ποιότητα ζωής.
-Προγράμματα σπουδών στα ΠΜΣ που να είναι πραγματικά χρήσιμα και όχι αερολογίες.
Αγαπητέ κ. Λακίδη,
οι προτάσεις σας θίγουν σημαντικά ζητήματα και δύσκολα θα μπορούσε να διαφωνήσει κάποιος με αυτές.
Ευχαριστούμε για τη συμβολή σας.
Καλό θα είναι στον τομέα “αξιολόγηση” των εκπαιδευτικών να γίνετε συγκεκριμένοι. Όλοι εκφράζουν τη θετική άποψη για την αξιολόγηση των προσώπων στην Εκπαίδευση, αλλά στο σκέλος του πώς θα γίνει, μιλούν με μισόλογα. Εκφραστείτε ανοιχτά χωρίς τον φόβο πολιτικού κόστους για να είστε πειστικοί και διαφορετικοί από τους άλλους. Ας έχετε, και έχετε προφανώς , υπ’ όψη σας ότι σε αυτόν τον τομέα θα χρειαστεί να συγκρουστείτε. Τολμήστε το και δεν θα χάσετε. Ήδη η κυβέρνηση θα το αποτολμήσει, μην μείνετε ουραγοί.
Αγαπητέ κ. Τσακρή,
έχετε δίκιο πως η αξιολόγηση (που για εμάς πρέπει να “αγγίζει” όλο το σύστημα και όχι μόνο τους εκπαιδευτικούς, για λόγους εντυπωσιασμού) είναι μια σοβαρή υπόθεση απέναντι στην οποία πρέπει να σταθούμε θετικά και με σοβαρότητα.
Το παρόν κείμενο, δεν πρέπει να μας διαφεύγει, είναι ένα κείμενο γενικών αρχών, το οποίο δεν μπορεί να μπει σε λεπτομέρειες, για αρκετούς λόγους: Πρέπει να είναι συνοπτικό, αρκετά θέματα είναι από μόνα τους “ολόκληρα κεφάλαια” αν θελήσεις να μπεις σε λεπτομέρειες, πρέπει να αφήνει “χώρο” σε όσους το διαβάζουν να κάνουν τις δικές τους παρεμβάσεις, που θα συμβάλουν στην ανάπτυξη μια γόνιμης συζήτησης κλπ.
Ένα είναι βέβαιο. Στις Κινήσεις Πολιτών για τη Σοσιαλδημοκρατία δεν είχαμε, δεν έχουμε και δεν θα έχουμε την πρόθεση να αποφύγουμε συγκρούσεις με κατεστημένες νοοτροπίες, συντεχνιασμούς και κάθε απόχρωσης ιδεοληψίες (που, ιδιαίτερα το τελευταίο, δεν φαίνεται να αποφεύγει η κυβέρνηση, ειδικά στο χώρο της εκπαίδευσης).
Ευχαριστούμε για τη συμβολή σας.