Αν μέχρι τώρα στη χώρα μας ο πολιτισμός μας απασχόλησε ως εργαλείο οικονομικό όσο και ως εργαλείο αυτοπραγμάτωσης, σήμερα πια μας απασχολεί το αν ο πολιτισμός συντελείται στη χώρα μας υπέρ του τουρισμού και της οικονομικής ανάπτυξης εις βάρος όμως, ή ερήμην, της τέχνης της κοινότητας και της συμμετοχής. Γιατί δε μπορούμε να νοηθούμε τον πολιτισμό στη Σοσιαλδημοκρατία 3.0 παρά σαν τη τέχνη του επι-κοινωνείν και του συμμετέχειν. Υπάρχει η αισθητική της ανθρώπινης διάδρασης, λένε οι θεωρητικοί. Το βλέπουμε και εμείς στη καθημερινότητα μας. Αισθητική και δημοκρατία πάνε μαζί.

Το Σχέδιο της μετά-Covid Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της Νέας Δημοκρατίας δίνει χρήματα στην οικονομία του πολιτισμού με τη λογική “Ελλάδα, ένα απέραντο θεματικό πάρκο.” Για την απαραίτητη πινελιά κοινωνικής πολιτικής, δίνει χρήματα για τη θεραπευτική χρήση των τεχνών στους ψυχικά ασθενείς (ως να μην υπάρχουν άλλες ευπαθείς πληθυσμιακές ομάδες) ενώ αγνοεί τις συνολικές ανάγκες της κοινωνίας των πολιτών για επικοινωνία μέσω του πολιτισμού είτε στα θέατρα είτε στα μουσεία είτε στις πλατείες είτε στις γειτονιές. Είτε στο διαδίκτυο.

Αναφέρομαι σε τόπους, διότι λόγω κλιματικής αλλαγής, γινόμαστε πάλι τοπικοί. Ο Μακρόν μόλις πέρασε από τη γαλλική Βουλή αναστολή πτήσεων εσωτερικού σε περιπτώσεις που το τρένο μπορεί να διανύσει την απόσταση σε 2 ώρες και 30 λεπτά. Η Αυστρία εφαρμόζει ανάλογα μέτρα από τον περασμένο Ιούνιο.

Η τοπικοποίηση λόγω κλιματικής αλλαγής θα παίζει όλο και μεγαλύτερο ρόλο. Αφενός γιατί θα φέρνει τις τοπικές εξουσίες όσο πιο κοντά στον πολίτη γίνεται, αλλά και γιατί θα μας αναγκάζει ως χώρα να υπερβαίνουμε τη μονοκαλλιέργεια ενός τουρισμού που θα πλήττεται από περιορισμούς στις μετακινήσεις.

Η τοπικοποίηση αυτή για μας πρακτικά συνεπάγεται:

Α) τη διενέργεια πολιτισμού μέσω πολιτικών των Περιφερειών και των Δήμων. Το επιτελικό κράτος να παραδίδει ολοένα και περισσότερες πολιτιστικές “εξουσίες” στους αυτοδιοικητικούς θεσμούς.

Β) τη σταδιακή αλλά σταθερού ρυθμού διοικητική αυτονόμηση των μουσείων, αρχαίου ή νεότερου ή σύγχρονου πολιτισμού, πάντα υπό τη σκέπη ενός επιτελικού Υπουργείου Πολιτισμού σε συνεργασία με την Τοπική Αυτοδιοίκηση, ώστε να ισχύσει και στην πράξη ο ορισμός του Μουσείου που το ICOM, ο Διεθνής Οργανισμός Μουσείων, απέφυγε να υιοθετήσει το 2019: ότι τα μουσεία είναι “χώροι εκδημοκρατισμού,συμπερίληψης και πολυφωνίας όπου τα διάφορα παρελθόντα και μέλλοντα διαλέγονται κριτικά μεταξύ τους.”

Γ) την αξιοποίηση του θεσμού που εισήγαγε η Μελίνα Μερκούρη, των Δημοτικών Περιφερειακών Θεάτρων, για να εξελιχθούν οι χώροι τους σε κέντρα σύγχρονου πολιτισμού και δια βίου μάθησης. Πληθώρα αδιάθετων μικρών κτιρίων, αχρησιμοποίητων βιομηχανικών χώρων ανά την Ελλάδα, μπορούν να δώσουν στους Δήμους τη δυνατότητα να φιλοξενούν ομάδες τέχνης και προβληματισμού.

Δ) το άνοιγμα των σχολείων στον πολιτισμό και τη δημοκρατία/κοινωνικοποίηση της γειτονιάς. Να λειτουργούν απογεύματα και Σαββατοκύριακα. Και το καλοκαίρι. Όπως επί δημαρχίας Καμίνη στην Αθήνα, με χορηγό. Τώρα, σε συνεργασία Υπουργείου Παιδείας και Δήμων.

Μετά τη κλιματική αλλαγή που η Ευρώπη έχει αποφασίσει να είναι το υπ’ αριθμόν ένα μέλημα της μέσω των Σχεδίων Ανάκαμψης, έρχεται η ψηφιακότητα και ο ψηφιακός αλφαβητισμός ως αριθμός δύο μέλημα. Εμάς μας ενδιαφέρει:

α) η οπτικοακουστική εκπαίδευση να εφαρμοστεί πλήρως ως καλλιτεχνική εκπαίδευση σε όλες τις βαθμίδες, ξεκινώντας από τα νήπια. Ζούμε σε ένα οπτικοακουστικό κόσμο, και τα παιδιά πρέπει να μάθουν ότι η ζωή αντιμετωπίζεται μέσα από διαφορετικές “οπτικές” γωνίες.

β) τα εκπαιδευτικά προγράμματα STEM (Φυσικές Επιστήμες, Τεχνολογία, Μηχανική, Μαθηματικά στην υπηρεσία της ομαδικής “διερευνητικής-ανακαλυπτικής” μάθησης) να μετατραπούν σε STEAM (το A για το Arts, δηλαδή Τέχνες.) Να υιοθετηθούν από τα δημόσια σχολεία. Στο STEAM, οι τέχνες (εικαστικές, οπτικοακουστικές, μουσική, χορός, λόγος, θέατρο, και όπως όλα τα πράγματα ιδεολογικοποιημένες) διαπερνούν κατά περίπτωση το STEΑM ως μέσο έκφρασης του. Μη ξεχνάμε ότι τα πολιτικά κόμματα δεν έχουν πια θέσεις, έχουν “αφήγημα.” Και πως ένα ρομπότ όσο πιο χορευτική κίνηση έχει, τόσο πιο οικείο μας γίνεται και το αποδεχόμαστε μέσα στη ζωή μας.

γ) το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου να στηριχτεί οικονομικά (η ετήσια επιχορήγηση είναι σήμερα ο μόνος ουσιαστικά πόρος του) ώστε να πάρει το ρόλο που του αρμόζει μέσα στα πλαίσια της 4ης βιομηχανικής επανάστασης: αυτόν της καλλιέργειας και ανάδειξης νέων μορφών κινηματογραφικής τέχνης, της οικονομικής τους στήριξης και της παγκόσμιας, ψηφιακά τουλάχιστον, φεστιβαλικής διακίνησης τους.   Ο ρόλος του Εθνικού Κέντρου Οπτικοακουστικών Μέσων και Επικοινωνίας, του καθόλα χρήσιμου ΕΚΟΜΕ, είναι να μεριμνά για την άνθιση της οπτικοακουστικής βιομηχανίας. Η δημιουργία μιας ταινίας είναι δουλειά του Κέντρου Κινηματογράφου.