“Αφηγήματα αδιεξόδου” του Π. Κ. Ιωακειμίδη

Αλλά η κουλτούρα, μολονότι το προϊόν μιας μακράς ιστορικής διαδρομής, δεν είναι κάτι το στατικό, το αμετάβλητο. Διαπλάθεται, αναπτύσσεται, αλλάζει.  Δύσκολα μεν αλλά πάντως αλλάζει, καλλιεργείται. Το ερώτημα είναι προς ποιά κατεύθυνση. Αλλάζει προκειμένου να γίνει περισσότερο ορθολογική – όσο είναι τούτο δυνατό – ή τροφοδοτείται συνεχώς με τα μηνύματα εκείνα που τείνουν να διαιωνίσουν ή και να ενισχύσουν τα ανορθολογικά στοιχεία που τελικά εκτρέφουν το εθνολαϊκισμό και εμποδίζουν την αυτογνωσία; Ποιός είναι ο κυρίαρχος λόγος που καθημερινά τροφοδοτεί την πολιτική κουλτούρα;

Σε ό,τι αφορά την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ), η τελευταία σταθερά περιγράφεται από τον κυβερνητικό λόγο και τα πλέον επίσημα θεσμικά χείλη, ως ένα νεοφιλελεύθερο σύστημα που επιβάλλει λιτότητα, απαιτεί θυσίες, οδηγεί σε φτωχοποίηση, κοινωνική περιθωριοποίηση και ανεργία, που γενικώς «δεν είναι «η Ευρώπη που θέλουμε». Προφανώς η Ευρώπη (Ευρωπαϊκή Ένωση) έχει ατέλειες, ελλείμματα, έχει κάνει λάθη, άστοχες επιλογές,  και πρέπει να βελτιωθεί Αλλά γενικώς είναι «η Ευρώπη που θέλουμε», η Ευρώπη της δημοκρατίας, ατομικών δικαιωμάτων, του κράτους δικαίου..  Και  το ισοζύγιο για την Ελλάδα είναι εξόχως θετικό. Η Ευρώπη προσέφερε οφέλη στη χώρα από τη συμμετοχή της σ’ αυτή που δύσκολα μπορεί να διεκδικήσει οποιαδήποτε άλλη χώρα μέλος, περιλαμβανομένων και των ιδρυτικών χωρών  – από τη συμβολή της στην εδραίωση της δημοκρατίας, της ασφάλειας, της οικονομικής ευημερίας (ανεξάρτητα από την κρίση), της σταθερότητας. Αλλά δυστυχώς όλα αυτά επιμελώς αγνοούνται στον επίσημο λόγο με αποτέλεσμα μια πλειοψηφία Ελλήνων να έχει φθάσει στο σημείο να πιστεύει ότι από την ένταξή μας  ωφελήθηκε περισσότερο η… Ευρώπη!  Υποθέτω ότι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας. δεν πιστεύει κάτι τέτοιο. Θα είχε επομένως ενδιαφέρον η επόμενη ομιλία του να έχει ως θέμα «τα οφέλη της Ελλάδας από την ένταξή της στην Ευρωπαϊκή Ένωση».

Στα Ελληνοτουρκικά σταθερά προβάλλεται  η αντίληψη ότι η Τουρκία σε ό,τι λέει και ό,τι κάνει «μας προκαλεί και μας απειλεί». Και βεβαίως μας  προκαλεί και απειλεί συχνά-πυκνά.  Αλλά η μαξιμαλιστική  θέση ότι η ελληνική πλευρά έχει το «απόλυτο δίκιο» σε όλα και η Τουρκία «το απόλυτο άδικο» σε όλα απλώς διαιωνίζει το αδιέξοδο, καθώς καλλιεργεί μια κουλτούρα ελάχιστα επιδεκτική για μια συμβιβαστική προσέγγιση. Και βεβαίως η ελληνική πλευρά έχει το «μέγιστο δίκιο» που δεν ταυτίζεται όμως  με το «καθολικό δίκιο» που θα μπορούσε λ.χ. να υποστηριχθεί ενώπιον του Διεθνούς Δικαστηρίου (και γι’ αυτό εγκαταλείψαμε άλλωστε-κακώς –  και το «Ελσίνκι»). Το αποτέλεσμα είναι μια κοινή γνώμη σταθερά αντίθετη σε ορθολογικές  συμβιβαστικές προσεγγίσεις (και δεν αναφέρομαι στη σημερινή απρόβλεπτη, αυταρχική Τουρκία του Ερντογάν).  Και με  το κόστος;  2,6% του ΑΕΠ σε στρατιωτικές δαπάνες στην Ελλάδα της κρίσης, οι υψηλότερες δηλαδή σ’ όλη την Ευρώπη.  Και το ακόμη χειρότερο προτείνεται τώρα να θέσουμε ως μείζονα εθνικό στόχο… την επέκταση των χωρικών υδάτων στα δώδεκα μίλια(!)ενώ ανασύρονται  στην επικαιρότητα οι στρατηγοί της στομφώδους παπαρολογίας . Αυτοκτονική κουλτούρα.

Στο Κυπριακό η μη επίλυση του προβλήματος οφείλεται πάντοτε και απαρέγκλητα κατά την ελληνική αφήγηση στην αδιαλλαξία της Τουρκοκυπριακής κοινότητας και της Άγκυρας βεβαίως.  Αδιαλλαξία υπήρξε  αλλά όχι μόνο από τη μια πλευρά (ιδιαίτερα για το τελευταίο αδιέξοδο).  Η Τουρκία φέρει οπωσδήποτε την τεράτια ευθύνη για την παράνομη εισβολή και κατοχή αλλά αυτό δεν απαλλάσσει την Ελληνοκυπριακή πλευρά (και την Ελλάδα) από τα διαχρονικά λάθη τους.

Θα μπορούσα να αναφερθώ στο άλλο μείζον θέμα ανορθολογικής (επιεικώς) διαχείρισης-την ονομασία της γειτονικής χώρας (ΠΓΔΜ) που οδήγησε στήν  ήττα της Ελλάδας, καθώς καλλιέργησε ιδιαίτερα στη δεκαετία του 1990 μια κοινή γνώμη/ κουλτούρα  αντίθετη  σε οποιαδήποτε  ισόρροπη συμβιβαστική λύση (που σήμερα εκλιπαρούμε αλλά η αδιαλλαξία και ο ανορθολογισμός έχουν  περάσει τώρα στην άλλη πλευρά).

Το συμπέρασμα είναι ότι σε κρίσιμα ζητήματα από την οικονομική κρίση μέχρι την εξωτερική πολιτική  εκπέμπεται σταθερά  ένας λόγος που  ενισχύει   την  κουλτούρα και   κοινή γνώμη του  ανορθολογισμού που μας καθηλώνει στα αδιέξοδα, στη διαιώνιση των προβλημάτων, της κρίσης.Πρέπει να αλλάξουν.Χρειαζόμαστε μιά άλλη κουλτούρα…

Ο Π.Κ. Ιωακειμίδης είναι ομότιμος καθηγητής Ευρωπαϊκής Πολιτικής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και μέλος της Συντονιστικής Γραμματείας των “Κινήσεων Πολιτών για τη Σοσιαλδημοκρατία”.

Εγγραφή
Ειδοποίηση για

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.

0 Comments
Ενσωματωμένα σχόλια
Δείτε όλα τα σχόλια